Seinen op groen voor Stikstofwet

15 december 2020

Het kabinet is ‘t afgelopen woensdag eens geworden met de oppositiepartijen SP, 50PLUS en SGP over het voorstel van minister Schouten voor een Stikstofwet. Met het akkoord kan het wetsvoorstel op voldoende steun rekenen in de Tweede en Eerste Kamer.

Jongstleden donderdag vergaderden de Tweede Kamerfracties al over de wet. Na hun goedkeuring gaat het voorstel voor behandeling door naar de Eerste Kamer. In ruil voor hun steun aan het voorstel, heeft het kabinet de oppositiepartijen toegezegd de emissiedoelstellingen aan te scherpen: per 2035 mag driekwart van de gevoelige natuurgebieden geen schade meer ondervinden van de neerslag van stikstof(oxiden). Daartoe dient de huidige emissie van NOx in 2035 met de helft te zijn gereduceerd. Dat streven correspondeert met het eerdere advies van de commissie Remkes. Niet alleen dit einddoel, ook een tweetal tussendoelen wordt in de nieuwe wet vastgelegd: in 2025 moet 40 procent van de stikstof-gevoelige natuurgebieden weer gezond zijn, in 2030 moet dat percentage zijn opgelopen tot 50 procent.

Voor de uitvoering van het beleid trekt het kabinet tot het jaar 2030 in totaal zes miljard euro uit. De helft van het budget wordt gestoken in herstel van de natuur. Twee miljard euro gaat naar maatregelen om de stikstofuitstoot te beperken. Hieronder valt ook het uitkopen van boeren. De resterende één miljard is bestemd voor het verduurzamen van de bouw en voor compenserende maatregelen voor bouwprojecten. Een goed deel daarvan dient als impuls voor de woningbouw, onder andere voor de bouw van zorgbuurthuizen met plekken voor ouderen.

De investeringen in het kader van de nieuwe wet komen bij de 500 miljoen euro die het Rijk al eerder heeft vrijgemaakt voor het terugdringen van de stikstofuitstoot en het herstellen van natuurgebieden. Daarmee is dekking geboden aan een maatregel als de verlaging van de maximumsnelheid op autosnelwegen. Deze maatregel, eind vorig jaar getroffen, zou voldoende stikstofruimte opleveren om de bouw van zo’n 75.000 woningen en enkele infraprojecten door te laten gaan.

Koninklijke Bouwend Nederland, reageert verheugd op het akkoord voor de Stikstofwet. Volgens de brancheorganisatie voor bouwbedrijven draagt de wet bij aan het ‘hoognodige’ herstel van de natuur en biedt het ruimte aan een deel van de bouwactiviteiten. Wel moet het kabinet zich blijven inspannen om nieuwe economische ontwikkelingen op korte termijn mogelijk te maken. Dat is nu namelijk nog onvoldoende duidelijk, vindt de organisatie. De extra stikstofruimte op korte termijn is nodig voor infrastructuur en grootschalige woningbouwprojecten. ‘Die hebben we nodig om de economie weer aan de gang te krijgen en de werkgelegenheid op peil te houden’, aldus Bouwend Nederland-voorzitter Maxime Verhagen.

Adviescollege Remkes: ‘Halvering stikstofuitstoot wettelijk vastleggen’

15 juni 2020

In 2030 moet de uitstoot van stikstof met de helft zijn gereduceerd en dat doel dient in de wet verankerd te zijn. Dat stelt het Adviescollege Stikstofproblematiek onder aanvoering van Johan Remkes in haar eindadvies aan het kabinet.

Maandenlang heeft het college op verzoek van de regering onderzoek gedaan naar de uitstoot van stikstofoxiden (NO_x) en ammoniak (NH₃) door onder meer de landbouw en de industrie en de neerslag en schadelijke effecten daarvan op natuurgebieden. De aanleiding voor de onderzoeksactiviteiten van het college dateert van mei vorig jaar. Toen werd het Programma Aanpak Stikstof (PAS) door de Raad van State afgekeurd. Volgens het hoogste bestuursorgaan van ons land zouden de maatregelen voor reductie van de stikstofdepositie in het kader van vergunningverlening, vastgelegd in het PAS, te vrijblijvend zijn en niet corresponderen met Europese afspraken over natuurbescherming (Habitatrichtlijn).

In haar eindrapportage maakt het adviescollege Remkes duidelijk dat de halvering van de stikstofemissie per 2030 en het uitvoeren van maatregelen tot natuurherstel ‘moeten worden gezien als een resultaatverplichting’. De halvering geldt voor de landbouw, waartoe onder meer het mestbeleid van de overheid op de schop moet, maar ook voor de industrie, energiebedrijven en mobiliteitssector.

Vóór 2040 moet de stikstofuitstoot dusdanig zijn afgenomen dat alle Natura 2000-gebieden geen nadelige gevolgen meer ondervinden van stikstofdepositie. Uiterlijk in 2030 moet al bij minimaal de helft van de natuurgebieden de stikstofneerslag tot onder de kritische waarde zijn gedaald. De plannen van minister Carola Schouten van Landbouw dienen hiervoor te zorgen, aldus het college.

Om alle benodigde maatregelen te bekostigen, moet het Rijk een begrotingsfonds instellen. In de bouw is volgens het college een flinke investering vanuit dit fonds noodzakelijk. ‘De bouw loopt een erg harde klap op, terwijl deze sector slechts beperkt bijdraagt aan de stikstofemissies. De investering is ook nodig omdat de bouwsector juist nu van groot belang is voor het weer op gang krijgen van de economie’, meent Remkes. Daarom adviseert zijn college om voldoende stikstofruimte te reserveren voor tijdelijke emissies als gevolg van bouwwerkzaamheden. Dat is mogelijk op basis van een ‘goed onderbouwde drempelwaarde’.

De coronacrisis heeft de stikstof- en ammoniakproblematiek niet opgelost, laat het adviescollege weten. Zo is de uitstoot van ammoniak door de landbouw in de afgelopen weken zeker niet afgenomen. ‘Als de economie straks weer op gang komt, is het van belang dat stikstof hierbij niet onnodig hindert’, aldus Remkes. Als direct verantwoordelijk minister heeft Carola Schouten het eindrapport van het adviescollege begin vorige week in ontvangst genomen.

• Foto: Natura 2000-gebied Boezems Kinderdijk bij Alblasserdam (© Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid).

Vijf miljard extra tegen stikstofuitstoot

22 april 2020

Voor de komende tien jaar trekt het kabinet elk jaar vijf miljard euro extra uit om de uitstoot van stikstof terug te dringen.

Een deel van het extra budget is gereserveerd voor maatregelen in de landbouwsector, waaronder het opkopen van boerderijen en het ondersteunen van boeren bij de verduurzaming van hun bedrijf. Een ander deel is bestemd voor het reduceren van stikstofemissies door het verkeer en de industrie. Het geld kan onder meer worden ingezet voor de aanpak van walstroomgeneratoren die in de scheepvaart worden toegepast en hoge stikstofuitstoot met zich meebrengen en van sjoemelsoftware in (diesel)auto’s die de stikstofemissies niet naar werkelijkheid weergeven.

Voor de komende tien jaar is per jaar in totaal 5 miljard euro extra beschikbaar. Hiervan is steeds 3 miljard voorbehouden aan natuurbehoud, 2 miljard gaat naar maatregelen om de stikstofuitstoot ‘bij de bron’ te verminderen. Deze bronmaatregelen gaan zich waarschijnlijk vooral richten op melkveebedrijven. Varkenshouderijen zijn al doel van het ‘vaste’ investeringsbudget van het Rijk. Daarnaast moet ook de stikstofuitstoot vanuit de bouw en infrastructuur omlaag.

Als ’t aan het kabinet ligt, gaat in bepaalde gebieden de stikstofdepositie flink naar beneden. Om daarbij de ‘druk op de ketel’ te houden, zou het doel van deze inspanningen bij wet moeten worden geregeld. Het kabinet neemt daarbij de Klimaatwet als voorbeeld. In deze wet is de verlaging van de CO₂-uitstoot verankerd.

• www.bouwenmetstaal.nl/themas/stikstofcrisis

• Afbeelding: Cobouw.

Natuurvergunning, nu ook via stikstofregistratiesysteem

2 april 2020

Sinds vorige week dinsdag (24 maart) is er een nieuwe optie om voor een project een natuurvergunning te verkrijgen: via het nieuwe stikstofregistratiesysteem (SSRS).

Bij de natuurvergunningaanvraag gaat de provincie in het SSRS na hoeveel stikstof nog in een Natura 2000-gebied mag neerslaan en hoeveel van deze stikstofdepositieruimte mag worden toegekend aan een nieuw bouwproject in de nabijheid van dit gebied. De aanvraag van de natuurvergunning met inzet van het SSRS kan direct bij de provincie óf via de gemeente, bijvoorbeeld in combinatie met de omgevingsvergunningaanvraag. De gemeente besteedt de behandeling van de natuurvergunningaanvraag dan uit aan de provincie. Het behandeltraject via de gemeente duurt over het algemeen wel langer dan de rechtstreekse route naar de provincie (minimaal 13 versus minimaal 26 weken). De provincie beslist over toekenning of afwijzing van de natuurvergunning. De aanvrager ontvangt hiervan officieel bericht in de vorm van een ontwerpbesluit.

Nadere toelichting op de karakteristieken en toepassing van het SSRS vindt u in dit nieuwsbericht op duurzaaminstaal.nl

Het SSRS is ‘slechts’ een van de instrumenten om te bepalen of een project voor een natuurvergunning in aanmerking komt. Andere mogelijkheden zijn onder meer een ecologische toetsing of intern salderen van stikstofdepositie. Deze instrumenten worden uit de doeken gedaan in het online stikstofdossier van het Bouwen met Staal.

• Foto: Streektransferium Linielanding, Houten (ipv Delft).

‘RIVM-meethode stikstofdepositie deugt’

9 maart 2020

De methode die de overheid aanhoudt voor het meten van stikstofdepositie, is van voldoende wetenschappelijke kwaliteit. Wel zijn verbeteringen nodig om dat zo te houden en om onzekerheden te verminderen. Dat meldt een adviescollege onder leiding van Leen Hordijk na onderzoek op verzoek van landbouwminister Carola Schouten.

Het stikstofbeleid van de overheid is mede gebaseerd op metingen en berekeningen van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Hiermee wordt bepaald of en in hoeverre een bouwproject verantwoordelijk is voor neerslag van stikstof in nabijgelegen natuurgebieden en of voor het project een vergunning mag worden afgegeven.

Afgelopen najaar trokken belangenorganisaties, vooral van boeren, maar ook sommige politici de betrouwbaarheid van de RIVM-modellen in twijfel. Carola Schouten vroeg daarop een groep wetenschappers, aangevoerd door Leen Hordijk (emeritus-hoogleraar milieusysteemanalyse aan de Rijksuniversiteit Wageningen), om de werkwijze van het RIVM tegen het licht te houden.

Het college concludeert dat het model dat het RIVM gebruikt om de verspreiding van stikstof te berekenen, geschikt is voor dat doeleinde. ‘Zeker op lokale schaal’, aldus de wetenschappers. Wel is meer onderzoek nodig naar de oorzaken van verschillen tussen modelresultaten en andere metingen.

Verder stelt het adviescollege vast dat de buitenlandse bijdrage aan de stikstofdepositie in Nederlandse natuurgebieden ‘mogelijk wordt onderschat’. De relatieve verdeling van de bijdragen van bijvoorbeeld landbouw, industrie, verkeer en scheepvaart in Nederland is volgens de onderzoekers wel ‘voldoende onderbouwd’.

Boerenorganisaties maken al enige tijd kenbaar dat de bijdrage van de landbouw aan de depositie van stikstof in kwetsbare natuurgebieden door de rekenmodellen zwaar wordt overschat. Maar volgens de commissie Hordijk klopt de wetenschappelijke onderbouwing. Het RIVM zit er ‘hooguit enkele procentpunten’ naast.

Minister Schouten verwelkomt deze gevolgtrekking. ‘Goed te constateren dat de stikstofaanpak, en dus ook de maatregelen die het kabinet neemt, is gebaseerd op wetenschappelijk verantwoorde cijfers en feiten’, aldus de bewindsvrouw.

• Foto: Meetstation RIVM (© ANP).

Stikstofdepositie blokkeert hergebruik restwarmte

27 februari 2020

Al enige tijd onderzoekt de staalfabrikant samen met de lokale overheden van de naburige gemeenten Beverwijk, Heemskerk en Velsen en de Provincie Noord-Holland de mogelijkheden om de warmte uit het productieproces in IJmuiden in te zetten voor een regionaal warmtenet. Uit de studie blijkt dat Tata Steel 5 MW restwarmte uit het ovenkoelwater en 8,5 MW uit de rookgassen van de (warmband)ovens kan leveren. De huidige eisen voor stikstofdepositie staan het duurzaamheidsproject – ‘Warmtenet IJmond’ – echter in de weg. De staalonderneming heeft nu zijn projectdeelname tot nader order opgeschort.

Hoe ’t zit: als restwarmte uit de hoogovens wordt ingezet voor andere doeleinden gaat de temperatuur van de rookgassen uit de ovens omlaag. Door deze temperatuurdaling komt het stikstof dat vrijkomt minder hoog in de atmosfeer terecht. De stikstof kan dan dichterbij neerslaan in het nabijgelegen Noord-Hollands Duinreservaat, een Natura 2000-gebied. De depositie zou met meer dan 10 procent toenemen, meer dan momenteel toegestaan. Daarmee wordt het restwarmte-project geblokkeerd.

Tata Steel blijft wel openstaan voor samenwerking in dit project of vergelijkbare initiatieven, zodra het stikstofvraagstuk tot nieuwe inzichten heeft geleid. ‘De inzet van restwarmte sluit immers goed aan bij de transitie naar een CO₂-neutrale toekomst, aldus het staalconcern.

• Foto: Energeia.

Minister voor Milieu en Wonen pleit voor schonere bouwen

27 januari 2020

‘Het is belangrijk dat de bouwsector schoner wordt. Ook de sector zelf heeft daar baat bij’, stelt minister Stientje van Veldhoven van Milieu en Wonen naar aanleiding van de actuele prikkelen rond PFAS. De crisis, ontstaan door de strenge PFAS-regels voor grondverzet, transport en bouw, heeft dat nog duidelijker gemaakt, meent de bewindsvrouw.

‘We moeten met elkaar op zoek naar mogelijkheden om het voor de bouwers mogelijk te maken om schoner te kunnen bouwen’, aldus de minister. Hiermee reageert ze op recente uitspraken van Taco van Hoek, directeur van het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB). In vakblad Cobouw stelt hij dat de sector vaker te maken gaat krijgen met toxische stoffen. Ook de minister verwacht dat PFAS-achtige stoffen eveneens ‘op lange termijn meespelen’.

Daarom is verschoning van de bouw niet alleen nodig, maar ook goed voor de sector zelf, vindt Van Veldhoven. Als voorbeeld noemt ze de stikstofproblemen in de bouw. ‘Als je minder stikstof uitstoot, kun je ook meer bouwen.’

Tijdens haar nieuwjaarsbijeenkomst, vorige week, meldde het EIB dat de bouw dit jaar licht krimpt vanwege de stikstof- en PFAS-problemen. Pas weer in 2022 kan de sector volgens het instituut weer groei verwachten. ‘Op de korte termijn wringt het’, reageert Van Veldhoven. ‘Dat zal niemand verbazen, gezien de huidige situatie.’

De woningcrisis in Nederland was voor een meerderheid in de Tweede Kamer afgelopen week reden om niet alleen verantwoordelijk minister Van Veldhoven, maar ook premier Rutte uit te nodigen voor een debat. Rutte zei jongstleden vrijdag na de wekelijkse ministerraad dat hij kijkt of hij daadwerkelijk bij dat debat aanwezig is. De premier voegde eraan toe dat schoner bouwen niet een doel op zich is, maar dat vergroening in de sector uiteindelijk ook tot een hogere productie leidt.

• Foto: rijksoverheid.nl
• Bron: ANP

Malieveldverklaring ‘Emissievrij ontwerpen, ontwikkelen en bouwen’ gepresenteerd

18 december 2019

26 Bedrijven en organisaties in de Nederlandse bouw- en vastgoedsector hebben hun gezamenlijke ‘Malieveldverklaring Emissievrij ontwerpen, ontwikkelen en bouwen’ wereldkundig gemaakt. Tijdens het DGBC-congres ‘Stikstofvrij bouwen en ontwikkelen #hetkanwel’, afgelopen donderdag 12 december in Den Haag, is de ondertekende verklaring overhandigd aan minister Stientje van Veldhoven van Milieu en Wonen.

De verklaring is ondertekend door verschillende gremia uit de vaderlandse bouw en vastgoed, waaronder de bouwondernemingen BAM, Heembouw en Strukton Worksphere en de ontwikkelingsmaatschappijen SADC (Schiphol Area Development Company N.V.), EDGE Technologies (voormalig OVG), AM, Blauwhoed en Merin. Tot de participanten behoren ook zes adviesbureaus (Van Rossum Raadgevende Ingenieurs, Building for Tomorrow, Valstar Simonis, Merosch, ICS Adviseurs en KUBUS) en zeven architectenbureaus ORGA Architect, Paul de Ruiter Architects, Team V Architectuur, de Architekten Cie., marcus architecten, Mecanoo en VenhoevenCS architecture+urbanism. Het collectief is compleet met De Bouwcampus, de BNA (Branchevereniging Nederlandse Architectenbureaus), Saint-Gobain Benelux, ABN AMRO en DGBC (Dutch Green Building Council).

Met de Malieveldverklaring maken het collectief kenbaar dat ze gezamenlijk en in samenhang gaan werken aan het versneld terugdringen van de emissies van stikstof én van andere schadelijke stoffen zoals CO₂ en fijnstof als gevolg van gebiedsontwikkelingen, bouwactiviteiten en nieuwe gebouwen. En zo maken ze tevens duidelijk dat ontwikkelaars, ontwerpers, adviseurs, installateurs en bouwers onderdeel willen zijn van de oplossing in plaats van onderdeel van het probleem.

Met het oog op een integrale reductie van emissies zeggen de 26 samenwerkende partijen onder meer toe om hun bouw- en installatielogistiek te verslimmen en versneld te elektrificeren. Ook gaan ze in de ontwerpfase van projecten expliciet na hoe (materiaal)keuzes bijdragen aan een lagere uitstoot van schadelijke stoffen in de uitvoerings- en gebruikfasen. De aanbieding van de verklaring aan de minister dient als ‘uitnodiging aan de overheid’ om bij te dragen aan deze transitie naar emissievrij bouwen.

Het initiatief tot de emissievrij-verklaring komt van Jan Kadijk. Volgens het hoofd Kennisoverdracht van DGBC is niet alleen tijd voor een andere manier van ontwikkelen en bouwen, het kan ook. ‘De stikstofcrisis is geen tussenstop, maar een overstapstation. Het gaat ook over meer dan de uitdaging om NO_x of NH₃; die hangt nauw samen met die rond CO₂, fijnstof en circulariteit. Emissievrij betekent een flinke verandering, maar de voorbeelden zijn er, we kúnnen dit gewoon’, aldus Kadijk.

Naast de huidige 26 bedrijven en organisaties zijn ook andere ondernemingen en instellingen, zowel binnen als buiten de bouw en vastgoed, welkom om zich aan te sluiten bij de nieuwe ‘emissievrij beweging’. Belangstellenden kunnen hiertoe contact opnemen met Jan Kadijk via j.kadijk@dgbc.nl

• Download de Malieveldverklaring (12 december 2019, PDF).
• Foto’s, boven: Annamarie van Doorn (directeur DGBC) overhandigt de Malieveldverklaring aan Stientje van Veldhoven (minister van Milieu en Wonen), onder: Jan Kadijk (DGBC).

Bouwproductie groeit, ondanks stikstof en PFAS

Raad van State: voorwaarden aan drempelwaarde stikstofdepositie

3 december 2019

De regering moet meer natuurbeschermende maatregelen treffen voordat een drempelwaarde stikstofdepositie voor bijvoorbeeld woningbouwprojecten kan worden ingesteld. Dat stelt de Raad van State in een advies aan het kabinet.

Minister Carola Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit had de Raad verzocht de mogelijkheden van (her)invoer van een drempelwaarde (grenswaarde) tegen het licht te houden. Projecten die onder die waarde blijven, zouden dan in uitvoering kunnen gaan.

Vorige week bracht de Raad advies uit. Niet alleen zijn nog extra maatregelen nodig om de natuur voldoende bescherming te bieden tegen de stikstofneerslag van alle projecten die worden vrijgesteld. Ook moet volgens de Raad de aanpak per gebied verschillen. Op plekken waar de natuur er relatief slecht aan toe is, zijn meer ‘stevige maatregelen’ noodzakelijk. De opties om projecten vrij te stellen van een natuurvergunningprocedure zijn hier meer beperkt. Een ecologische onderbouwing is dan gevraagd, aldus de Raad van State.

Eind mei zette de Raad van State, als hoogste bestuursrechter van ons land, een streep door de manier van vergunningverlening tot dan toe. De maatregelen om de stikstofneerslag in en bij natuurgebieden te beperken, conform het Rijks’ Programma Aanpak Stikstof (PAS), zijn te weinig concreet en dat is in strijd met de Europese afspraken over natuurbescherming (Habitatrichtlijn), zo oordeelde de Raad toen. Met de uitspraak kwamen duizenden bouwprojecten stil te liggen stil, óók projecten met een zeer beperkte stikstofdepositie.

Van de Raad van State wilde het kabinet weten of een onevenredig zware impact op bijvoorbeeld de bouwsector een argument kan zijn voor een drempelwaarde. Maar ‘als zelfstandige grondslag’ is dat ‘niet goed verdedigbaar’, meent de Raad.

• Afbeelding: vermestende depositie in Nederland, in mol stikstof per ha, © RIVM, 2017.

Stikstof update

25 november 2019

De problematiek rond stikstofdepositie en PFAS tekent zich nu ook af in de cijfers van het CBS. Voor nieuwbouwwoningen is het aantal afgegeven bouwvergunningen in het derde kwartaal met bijna een kwart gedaald ten opzichte van het derde kwartaal van vorig jaar.

In totaal hebben de Nederlandse gemeenten in het derde kwartaal 2019 zo’n 13.000 vergunningen verstrekt. Dat is 24 procent minder dan in hetzelfde kwartaal van 2018, aldus het CBS. De vergunningenafgifte geeft een indicatie van hoeveel woningen over ongeveer twee jaar worden opgeleverd. Op transformatie van leegstaande gebouwen, zoals kantoren tot woningen, heeft het CBS geen zicht.

De omzet van de bouwsector als geheel is het afgelopen kwartaal wel gestegen, met 8,8 procent op jaarbasis. Die stijging is vooral terug te voeren op de groeiende omzet binnen de utiliteitsbouw en bij gespecialiseerde bouwbedrijven. Het aantal faillissementen is voor het vijfde kwartaal op rij toegenomen. In het derde kwartaal van dit jaar komt het CBS uit op 129 faillissementen op jaarbasis tegen 115 in het derde kwartaal van vorig jaar.

Het EIB heeft inmiddels becijferd dat in 2020 (maximaal) 60.000 nieuwbouwwoningen worden opgeleverd en in 2021 55.000. Daarmee wordt het kabinetsdoel van 75.000 nieuwe woningen per jaar in elk geval volgend jaar én het jaar erop niet bereikt.

Vooral de grotere projecten in de infrastructuur, de projecten op het wegennet in het bijzonder, lijken het kind van de rekening te worden van het actuele stikstof- en PFAS-vraagstuk. De kosten van vertraging en uitstel van deze projecten loopt al in de tientallen miljoenen euro’s, zo wordt duidelijk uit de brief die verantwoordelijk minister Cora van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat onlangs stuurde aan de Tweede Kamer.

Sommige geplande projecten zijn veilig gesteld, nu het kabinet de maximumsnelheid voor het wegverkeer terug wil brengen en zo ruimte voor stikstofdepositie door de bouw ontstaat. Desondanks lopen ook deze projecten waarschijnlijk vertraging op. Zo kan de verbreding van de Ring Utrecht of de herindeling van Knooppunt Hoevelaken tot drie jaar langer gaan duren.

Door de aangescherpte PFAS-regels komen vooral de baggerwerkzaamheden in de knel omdat afgegraven grond niet mag worden verplaatst. Hierdoor lopen projecten als de nieuwe sluis in Terneuzen en het onderhoud aan de Maas gevaar. Maar het is volgens de bewindsvrouw ‘nu nog te vroeg om de uiteindelijke gevolgen in kaart te brengen voor projecten die vallen onder de verantwoordelijkheid van Verkeer en Waterstaat.’ Het komende halfjaar wordt hierover meer duidelijk.

• Bronnen: ANP, EIB

Woningbouwplannen Randstad nog steeds op de tocht

18 november 2019

Of de woningbouwplannen in de Randstad kunnen doorgaan, blijft onzeker. Ondanks de stikstofmaatregelen die het kabinet vorige week heeft afkondigd, is nog steeds te weinig ruimte voor voldoende nieuwbouw-woningen in Noord-Holland, Zuid-Holland en Utrecht. Dit blijkt uit recente doorrekeningen van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM).

Premier Mark Rutte en minister Stientje van Veldhoven van Wonen stelden woensdag jl. bij de presentatie van de plannen nog hoopvol dat de kabinetsambitie van 75.000 nieuwbouwwoningen volgend jaar kan worden gehaald. De doorrekeningen van het RIVM waarop het kabinetsbeleid is gebaseerd, tonen een minder optimistisch beeld.

Door de inperking van de maximumsnelheid kunnen provincies als Noord-Brabant, Gelderland, Overijssel en Drenthe wel meer huizen bouwen dan ze voor 2020 hebben gepland. Zuid-Holland, Noord-Holland en Utrecht krijgen met nu voorstaande maatregelen echter te weinig stikstofruimte toebedeeld voor de bestaande nieuwbouwplannen. Dat zijn nu juist de provincies waar de vraag naar woningen het grootst is.

• Afbeelding: overzicht van de Natura 2000 gebieden in Nederland. Grijs = 166 Natura 2000 gebieden met Europese beschermingsstatus (Habitatrichtlijn). Lila = 118 Natura 2000 gebieden (voormalig PAS-gebieden), met voor stikstof overbelaste habitattypen en leefgebieden van (dier)soorten. (© Tauw). Zie ook: www.bouwenmetstaal.nl/themas/stikstofcrisis/natura-2000/

Kabinet presenteert maatregelen stikstof en PFAS

13 november 2019

Vanmorgen heeft het kabinet het pakket aan maatregelen gepresenteerd om het probleem rond de stikstofdepositie en PFAS op korte termijn het hoofd te bieden. Het gaat volgens premier Mark Rutte om ‘moeilijke maatregelen’, ter bescherming van de belangen van ‘boeren, ondernemers en werknemers’. De kabinetsmaatregelen geven prioriteit aan woningbouw en wegenaanleg.

Het verlagen van de maximumsnelheid voor het wegverkeer naar 100 km per uur en andere maaatregelen om de uitstoot van stikstof te verminderen, maken onder meer de weg vrij voor zeven grote infrastructurele projecten die op dit moment stilstaan.

Het betreft Ring Utrecht (A27/A12) (aanleg van extra rijstroken), Knooppunt Hoevelaken (A28/A1) (verbetering knooppunt en verbreding aansluitende wegen tussen Bunschoten en Barneveld en tussen Nijkerk en Leusden), A6 Almere-Lelystad (wegverbreding naar 3 rijstroken), A4 bij Den Haag (onder meer extra rijstroken en aanpak knooppunt Ypenburg), A27 Houten-Hooipolder (verbreding met extra rij- en spitsstroken), A58 Tilburg-Eindhoven (verbreding naar 3 rijstroken) en A58 tussen de knooppunten Annabosch en Galder (verbreding naar 3 rijstroken).

Ook boeren die door willen met hun bedrijf of zelfs willen uitbreiden, krijgen daarvoor de mogelijkheid binnen het ‘noodplan’ van het kabinet. Voorwaarde is wel dat ‘t op duurzame manier gebeurt. Voor investeringen in verduurzaming trekt de regering geld uit. Veehouders krijgen een speciaal type veevoer, waardoor de mest van het vee minder stikstof uitstoot.

De problemen door de strengere regels voor PFAS vragen om een snelle oplossing, vindt het kabinet. Verantwoordelijk minister Stientje van Veldhoven kondigde vorige maand onderzoek aan naar een nieuwe landelijke norm, die soepeler is dan de huidige regelgeving. Van Veldhoven wil vóór 1 december met de nieuwe norm komen. Het onderzoek naar een norm voor de waterbodem wordt eveneens versneld. Daarnaast stelt Van Veldhoven zogenoemde baggerdepots open voor vervuilde bagger. Zo hoopt ze de ‘stagnerende baggerwerkzaamheden’ snel weer op gang te brengen.

Rutte beklemtoont dat het verse maatregelenpakket slechts op kortere termijn soelaas biedt. Ingrepen voor de langere termijn worden nog afgekondigd, als het aan kabinet ligt vóór het einde van het jaar.

Ondertussen heeft het EIB (Economisch Instituut voor de Bouw) laten weten dat van alle bouwers vooral de sector grond-, weg- en waterbouw te lijden heeft van de problematiek rond stikstof en rond PFAS. Dat blijkt uit een recente rondvraag onder 250 hoofdaannemers. Vijftien procent van de ondergevraagde GWW-bedrijven geeft aan dat opdrachten vertraging oplopen door de strengere milieueisen. Bij alle bouwbedrijven ligt dat percentage op 10. GWW-bedrijven hebben meer te verduren van de aangescherpte PFAS-regels omdat ze relatief veel in de grond graven, aldus het EIB. Bij vier van de vijf projecten voldoet de grond niet aan de strengere eisen voor het gehalte aan poly- en perfluorakylstoffen. Deze chemische stoffen worden al langdurig en op grote schaal gebruikt door de industrie en zijn in ruime hoeveelheden in de bodem en het grondwater terecht gekomen. Ze zijn schadelijk voor mens en milieu.

Voor het verplaatsen van grond waarin PFAS voorkomen, heeft het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat eerder dit jaar de regels aangescherpt. Dit maakt ’t voor bagger-, grondverzets- en bouwbedrijven lastig om kavels bouwrijp te maken. De logische oplossing is om afgegraven, verontreinigde grond elders op te slaan. Dat is doorgaans te kostbaar en reden om werkzaamheden te staken, zo maken de GWW-bedrijven kenbaar aan het EIB.

 

Bouw- en transportsector in verzet tegen stikstofbeleid

28 oktober 2019

Nederland is in de ban van de stikstofcrisis. Aankomende woensdag (30 oktober) wacht het Haagse Malieveld een massale toestroom van werkgevers en werknemers in de bouw, infrastructuur en de transportsector om te protesteren tegen het overheidsbeleid ter beperking van de neerslag van stikstof in of nabij natuurgebieden door onder meer bouwactiviteiten.

Actiegroep Grond in Verzet heeft de actie op touw gezet, niet alleen om de stikstofproblematiek aan de kaak te stellen, ook om aandacht te vragen voor het PFAS-vraagstuk. PFAS staat voor poly- en perfluorakylstoffen: schadelijke chemische stoffen die door breed gebruik binnen de industrie op veel plaatsen in ons land in grote hoeveelheden in de bodem en het grondwater terecht zijn gekomen. Voor het verplaatsen van grond waarin PFAS-stoffen voorkomen, heeft het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat eerder dit jaar de regels flink aangescherpt. Dit maakt ’t voor bagger-, grondverzets- en bouwbedrijven moeilijk, zo niet onmogelijk om kavels bouwrijp te maken. ‘Het is óf heel duur óf je kunt het niet kwijt’, stelt Klaas Kooiker. De aannemer uit Staphorst is een van de initiatiefnemers van de protestactie in Den Haag. ‘Door het hele land komen door stikstof en PFAS vele bouwprojecten stil te liggen. Als het zo doorgaat, is het straks weer volop crisis in de bouw- en transportsector. Dan komen de mensen thuis te zitten.’

Protesteren

Grond in Verzet staat er niet alleen voor, aanstaande woensdag. Diverse werkgeversorganisaties en brancheverenigingen binnen de bouw- en transportsector hebben hun steun betuigd: Bouwend Nederland, MKB-infra, Transport en Logistiek Nederland (TLN), Cumela, VNO-NCW, MKB-Nederland, NVTB én de Samenwerkende Nederlandse Staalbouw SNS. Via de nieuwsbrief ‘Samen in Staal’ heeft de branchevereniging voor staalconstructiebedrijven de leden opgeroepen om mee te doen aan het protest op het Malieveld. ‘Daar mag de staalbouwsector niet ontbreken’. De leden kunnen zich aanmelden voor deelname bij SNS-branchemanager Annamarie Hagoort.

Informeren

Om nog beter te weten waarover je protesteert, heeft de Koninklijke Metaalunie speciaal voor bouw- en staalbedrijven een informatiebijeenkomst in petto. Maandagochtend 4 november a.s. in Nieuwegein wordt het probleem rond de reductie van stikstofdepositie, de impact op de bouw en de mogelijke oplossingen voor doorgang van bouwprojecten uit de doeken gedaan. Programma en aanmelden.

Nuttige info is sinds kort ook on-line beschikbaar. Op haar website heeft Bouwen met Staal het Kennisdossier Stikstofcrisis geopend dat informeert over relevante onderwerpen als de Habitat-richtlijn van de Europese Unie, normen, metingen en oplossingen voor projecten. Het is een dynamisch dossier. Naar de actualiteit en verse inzichten gaat Bouwen met Staal de komende tijd bestaande items verder aanvullen en nieuwe onderwerpen toevoegen.

• Beeld: uit Manifest NL Staat op Slot, van branche- en belangenorganisaties in de Nederlandse bouw-, infrastructuur- en transportsector.