Een gebouw is 0-energetisch (energieneutraal) als zijn benodigde hoeveelheid energie duurzaam wordt opgewekt.

Hoe bepaal je of een gebouw 0-energetisch is? Dat is afhankelijk van de gebruikte definitie van energieneutraal en van de oorsprong van de energie die je de berekening meeneemt. Strikt genomen is een gebouw energieneutraal als alle benodigde energie groen wordt ingekocht. Alle energie die het gebouw gebruikt is dan duurzaam opgewekt. Beter is het echter om gebouwen energiezuinig uit te voeren of zelfs schone energie te laten produceren.

Welke energie ?

Voordat we kunnen spreken over energieneutraal bouwen, moeten we eerst aangeven welke energie we meenemen in de berekening. Er bestaat een onderscheid tussen gebouwgebonden energie, gebruiksgebonden energie en procesgebonden energie.

Gebouwgebonden energie:

Gebouwgebonden energie is de energie voor verwarmen, koelen, verlichten en ventileren van het gebouw. De consumptie van deze energie is onafhankelijk van het gebruik.

Gebruiksgebonden energie:

Gebruiksgebonden energie is energie die afhankelijk is van het gebruik. Hieronder vallen computers, printers of laboratoriumapparatuur. De hoeveelheid geconsumeerde gebruiksgebonden energie is afhankelijk van de functie van het gebouw. In onderstaande figuur is de gebruiksgebonden energie bij dit specifieke kantoor 16%.

Figuur 1. Voorbeeld van energieverbruik van een kantoor (gebouwgebonden energie en gebruiksgebonden energie)

Procesgebonden energie:

Procesgebonden energie is de energie, benodigd voor het productieproces in een gebouw. Vooral in de industrie neemt procesgebonden energie grote vormen aan. Wat dit aandeel is, verschilt per industrietak. Zo heeft een papierfabriek een procesgebonden energie van 2936 kWu/m2/jaar en een gebouwgebonden energie van 386 kWu/m2/jaar. Het ontwerpen van een energieneutrale hal, waarbij procesgebonden energie is meegenomen in de definitie van energieneutraal bouwen, is aanzienlijk lastiger dan het ontwerpen van een energieneutrale hal, waarbij alleen gebouwgebonden energie meetelt.

Welke definitie van 0-energie hanteer je?

Als we hebben bepaald welke energie met duurzame bronnen zou moeten worden opgewekt, moeten we ook bepalen welke grootheden we in de berekening meenemen.

0-energie naar kosten

De financiële opbrengst van aan het lichtnet geleverde, op locatie opgewekte energie is gelijk aan de kosten voor afname van energie. Aangezien de prijs van energie varieert in de tijd zal het gebouw gedurende langere tijd niet aan deze definitie kunnen voldoen. Bovendien is het lastig hieruit de hoeveelheid gebruikte energie af te leiden, omdat in de energieprijzen naast de werkelijke hoeveelheid energie ook andere kosten zijn verdisconteerd, zoals transportkosten.

0-energie naar emissies

Het gebouw produceert zoveel duurzame energie dat het emissies uit van externe bronnen compenseert. Een gebouw dat al zijn stroom van een kerncentrale of een waterkrachtcentrale betrekt, is volgens deze definitie energieneutraal. Deze definitie neemt groene stroom mee, maar daarmee kan ook een slecht energetisch ontwerp worden gemaskeerd.

0-energie naar hoeveelheden

Hierbij is de energie die op de locatie van het gebouw wordt opgewekt gelijk aan de energie die het gebouw gebruikt. Deze opgewekte hoeveelheid energie is op enig moment zelden gelijk aan de benodigde hoeveelheid energie. Zo kan het ’s nachts stevig waaien, zodat een windmolen flink energie kan opwekken. De energiebehoefte van gebouwen is dan echter minimaal. In dat geval is een opslagmedium wenselijk. Vaak wordt daarvoor het lichtnet gebruikt. ’s Nachts levert het gebouw aan het lichtnet en op een later tijdstip wordt die hoeveelheid energie weer afgenomen. Een verbinding met het lichtnet beperkt de benodigde capaciteit van de installaties die de energie opwekken.

Figuur 2. Een verbinding van een gebouw met het lichtnet reduceert de aanspraak op het benodigd vermogen van de installaties die energie opwekken.