Multifunctioneel inclusief

Multifunctionaliteit en inclusiviteit komen samen in kindcentrum ‘De Samenstroom’ in Hellevoetsluis. Sinds augustus 2021 biedt het centrum ruimte aan twee basisscholen, een kinderdagverblijf, een medisch kinderdagverblijf en een buitenschoolse opvang en ’t biedt ruim baan aan gelijke kansen voor alle kinderen. Grondslag van het onderwijsconcept van De Samenstroom is dat kinderen, ongeacht (initiële) onderlinge verschillen in ontwikkeling, zich optimaal ontplooien in contact met andere kinderen. Vanuit dit beginsel heeft De Zwarte Hond een integraal onderwijsgebouw ontworpen, waarin (a priori) geen plaats is voor het begrenzende klaslokaal.

Dat De Samenstroom ‘openstaat’ voor ontmoeting en uiteenlopende vormen van kennisoverdracht wordt direct duidelijk na de entree. Hier ontvouwt zich een ruimtelijke plaza die permanent plek biedt aan onder meer bibliotheek en teamruimten en bovendien inzetbaar is voor naschoolse opvang en festiviteiten. De brede trap doet dan dienst als tribune. Het gebouw-hart ontsluit grote leerpleinen, verdeeld over twee vleugels van maximaal drie bouwlagen.

Op de leerpleinen kunnen de leerlingen in relatief grote groepen de lessen volgen van een relatief gering aantal leerkrachten. Zo krijgen de kinderen meer kansen om hun persoonlijke leerroute te kiezen, is de achterliggende gedachte. En toch gaan de pleinen her en der ook vergezeld van knusse hoekjes waar een leerling even geconcentreerd aan een taak kan werken of misschien wel even stiekem kan dagdromen.

De traditionele indeling van klassen aan gangen is hier in elk geval volledig losgelaten. De leerpleinen zijn open, obstakelvrije ruimten met riante vloeroverspanningen die gemakkelijk geschikt zijn te maken voor ander vormen van onderwijs. Indien nodig, is zelfs een gehele of gedeeltelijke terugkeer naar de gangbare klassenstructuur eenvoudig haalbaar.

Ook de gezondheid van de gebruikers, groot en kleiner, wordt gediend in De Samenstroom. Overal valt ruim voldoende daglicht naar binnen, overal kunnen de ramen open, tuin en dak zijn weelderig begroeid en aan speelgelegenheden, zowel binnen als buiten, geen gebrek. Met het veelvuldig gebruik van bamboe en berkenhout in het interieur is door het gehele gebouw heen een vriendelijke, bijna huiselijke sfeer gecreëerd.

De Samenstroom is nagenoeg energieneutraal en voldoet minimaal aan de eisen in klasse B van het Programma van Eisen Frisse Scholen. De akoestiek valt zelfs moeiteloos in klasse A. Naar dit aspect is, mede vanwege de grote open leerpleinen, veel aandacht uitgegaan. Zo klokt de nagalmtijd op de pleinen slechts 0,6 seconden.

De plint van het gebouw is gereserveerd voor het onderricht aan de jongste kinderen. Hier zijn de leerruimten geheel open en transparant en omzoomd door een rondlopende veranda die via schuifdeuren toegang biedt tot extra lesruimte en spannende speelplekken in de buitenlucht.

Naast didactiek en duurzaamheid kent het ontwerp van De Zwarte Hond een derde belangrijke drijfveer: historie. De geschiedenis van de locatie leeft voort in de hoofdvorm en afwerking van het schoolgebouw. Het kloeke, geblokte profiel van het gebouw, als ware ’t een fabriekscomplex, de forse sheddaken, de robuuste gevels van zwarte, aluminium ribben met roodbruine, weervaststalen beplating en de stoere stalen draagconstructie, veelal zichtbaar onderdeel van het interieur, vormen zonneklare referenties aan het industriële verleden van het huidige Rie Mastenbroekplein van Hellevoetsluis. En enkele details lijken zelfs verder terug te gaan in de tijd. Neem nu die geronde incisies van de stalen gevelplaten, de ‘patrijspoorten’ die terugvoeren naar het Hellevoetsluis van de scheepvaart, waar in de 17^e eeuw de zilvervloot werd onthaald.

Projectgegevens:

Locatie: Rie Mastenbroekplein 2, Hellevoetsluis • Oplevering: augustus 2021 • Omvang: 4.500 m² • Opdracht: Gemeente Hellevoetsluis • Architectuur: De Zwarte Hond • Constructief ontwerp: SWINN i.s.m. Breed Integrated Design • Adviezen: ARUP en Mobius • Hoofduitvoering: Cordeel Nederland • Staalconstructies: SWINN • Weervaststalen gevelbeplating: VPT Versteeg • video gevel-afbouw (VPT Versteeg, apr. 2021, YouTube) • Fotografie: Scagliolia Brakkee • Redactie: Arend Dolsma (Bouwen met Staal), juli 2022