Na de eersteling in Nieuwkoop heeft Broekbakema Architecten een tweede schoolgebouw voor het Ashram College ontworpen. Ditmaal in Alphen aan den Rijn en (wederom) met als ontwerpuitdaging om een inspirerende leeromgeving te creeëren, bij de gegeven schaarse ruimte én met hergebruik dan wel herbruikbaarheid van materialen en constructies. Het architectenbureau heeft die handschoen opgepakt door materialen en constructies – direct of op termijn – een tweede leven te gunnen.

Het nieuwe schoolgebouw, dit jaar opgeleverd, ademt hergebruik. Zo zijn de houten plafonddelen uit het oude, naastgelegen schoolgebouw verwerkt in de wanden van de nieuwe school. De oude gymzaalvloer ligt nu in het dramalokaal. En ook de klimrekken en hekwerken van de voorganger zijn in de nieuwbouw teruggekeerd. Daarnaast zijn vooral natuurlijke materialen en kleuren toegepast, om het binnenklimaat gezond en aangenaam te maken.

De duurzaamheid van de nieuwe school zit ‘m in de combinatie van de groene-energiehuishouding en een grote mate van ruimtelijke flexibiliteit. De gasaansluiting heeft plaats gemaakt voor zonnepanelen, een WKO-installatie en uitgekiende isolatiemaatregelen. Hierdoor is het gebouw energieneutraal. De plattegronden zijn op elk gewenst moment opnieuw in te delen of aan te passen aan veranderd of nieuw gebruik.

Daartoe heeft Broekbakema het gebouw een modulaire opzet meegegeven met beschutte, vrij indeelbare ruimten voor de ‘domeinen’, zoals kunst, wetenschap en wiskunde, elk met een eigen identiteit en karakter. De domeinen liggen aan een centrale straat voor alle ‘transportbewegingen’. Zo blijven de domeinen gevrijwaard van verkeersstromen. De lokalen voor de creatieve expressie (muziek, drama, beeldende vorming) zijn centraal gesitueerd, dicht bij het podium en de entree. De creatieve werken van de leerlingen worden in de etalage gezet op de verschillende expressiewanden in de school.

Vanuit het atrium, met veel daglicht en een weids uitzicht op de omgeving, loopt de centrale straat vanaf de begane grond omhoog naar de twee verdiepingen om uit te monden bij de rustieke daktuin boven de gymzalen. Het schoolgebouw heeft in totaal vier sportzalen, die ook beschikbaar zijn voor (sport)verenigingen en clubs in Alphen aan den Rijn en omgeving. Het Ashram College deelt het gebouw bovendien met een andere school die een eigen vleugel en aula bezet. Deze indeling kan altijd worden veranderd vanwege toe- of afnemende leerlingenaantallen of als beide scholen besluiten te fuseren.

Ook de buurt is meegenomen in het ontwerp. Buiten schooltijd kunnen buurtbewoners gebruik maken van diverse schoolfaciliteiten. Door de projectering in de hoek van het terrein, manifesteert het gebouw zich aan de straatzijde en blijft het groen rondom het schoolplein in tact. Met zijn boemerang-achtige hoofdvorm omarmt het gebouw het plein, waardoor daar veilige pauzeplekken ontstaan. De verkeersveiligheid is gediend met een duidelijke scheiding van autowegen, fiets- en wandelpaden.

De constructies zijn uitgevoerd in verschillende materialen (hout, beton of staal), maar altijd zó dat ze op termijn indien nodig gemakkelijk uit elkaar kunnen. De primaire draagconstructie van het gebouw bestaat uit stalen kolommen en kanaalplaatvloeren op geïntegreerde stalen liggers. Met deze constructie zijn de gevraagde grote overspanningen haalbaar en daarmee de vrije indeelbaarheid. Door opname van de liggers in de vloer is de onderkant van de kanaalplaatvloer vlak, waardoor er geen belemmeringen zijn voor het aanbrengen (of wijzigen) van installaties en leidingen.

De aula van de school is gemaakt met verdiepinghoge stalen vakwerken, waartussen extra vloeren zijn gelegd. Het dak van de aula en de verkeersstraat heeft een constructie van gelamineerde houten liggers met houten dakdozen, aan de onderzijde voorzien van geluidsisolatiemateriaal. De vier sporthallen zijn opgebouwd uit stalen kolommen en vakwerkliggers, met kanaalplaten voor de daken.

Projectgegevens:

Locatie: Marsdiep 293, Alphen aan den Rijn • Omvang: 11.900 m² • Oplevering: mei 2024 • Start bouw: februari 2022 • Opdracht: Ashram College, Scope Scholengroep • Projectmanagement: HEVO • Toezicht: BBC Bouwmanagement • Architectuur: Broekbakema Architecten • Constructief ontwerp: IMd Raadgevende Ingenieurs • Bouwfysisch advies: Cauberg Huygen • Installatie-advies: Valstar Simonis • Installaties: Verstappen Van Amelsvoort (w) en Gabriels Elektro (e) • Hoofduitvoering: ADS Groep Bouw • Foto’s: Broekbakema en Chantal van den Berg (ADS) • Redactie: Arend Dolsma (Bouwen met Staal), november 2024.