Kathedraal van Twente herrezen

Via een grootscheepse casco-renovatie is de historische Technohal van de Universiteit Twente omgevormd tot duurzaam onderwijs- en onderzoeksgebouw. Het multidisciplinaire Team T bereidde de herbestemming voor, met erkenning van de architectonische en culturele waarden en herkenning van de reeds geboden functionele en technische opties voor een afgewogen transformatie.

De Technohal is in de jaren ’70 van de vorige eeuw ontworpen en gebouwd op de campus van de Universiteit Twente, als annex van het gebouw van de faculteit Chemische Technologie. De Technohal diende voor chemisch onderzoek met behulp van omvangrijke proefopstellingen. Deze ‘analoge’ onderzoeksmethode heeft alweer jaren geleden plaatsgemaakt voor een gedigitaliseerde aanpak. De Technohal verloor zijn oorspronkelijke functie en bood de afgelopen jaren tijdelijk huisvesting aan de AKI, Academie van Beeldende Kunsten en Vormgeving.

Nu gaat de proceshal door het (derde) leven als TechMed Centre, ofwel Technisch Medisch Centrum, dat onderzoek- en onderwijsprogramma’s uitvoert ten bate van de gezondheidszorg. Het centrum heeft er de beschikking over onderzoekslaboratoria, onderwijsruimten, kantoren en ontvangst- en overlegruimten. Hiervoor moest de bestaande hal wel grondig worden aangepast. Universiteit Twente zag echter perspectief in een transformatie, mede vanwege de aanbod-overstijgende vraag naar onderwijsruimten op de campus en de wens van diverse gebruikersgroepen binnen de universiteit om de historische hal na een opknapbeurt te mogen betrekken.

Het universitaire Facilitair Bedrijf stelt Team T aan om het gebouw te prepareren op een casco-renovatie. Team T is geformeerd uit Defesche Van den Putte architectuur en stedenbouw (DVdP) en Bo.2 Rotterdam voor de architectuur, Buro Bogaarts als interieurontwerper en Aronsohn Raadgevende Ingenieurs als constructeur. Van dit viertal heeft DVdP een handige historische link met de universiteitscampus. De naaste buur van de proceshal – het faculteitsgebouw van Chemische Technologie (inmiddels The Gallery) – is een ontwerp van OD205, de voorloper van DVdP.

Team T doet vooronderzoek om te bepalen welke typologische kenmerken, materiaaltoepassingen en detailleringen richtinggevend moeten zijn voor hergebruik en herbestemming. Bestaande draagconstructie, gevels en gebouwinstallaties blijken dermate flexibel opgezet, dat het pluriforme programma van het TechMed Centre soepeltjes valt in te voegen.

In het daaropvolgende casco-renovatieplan is de rol van centrale ruimtelijke drager weggelegd voor het middengebied van de langshal: ooit het domein van onderzoeksinstallaties, nu het hart van een onderzoek- en onderwijscentrum. Nieuw in deze ruimtelijke middenbeuk zijn de tribune, trappen en loopbruggen die de kantoren, leslokalen en onderzoekslabs in de zijbeuken bereikbaar maken, de route door het gebouw duiden en stilteplekken bieden om eens ademloos door de immense hal te blikken.

De nieuwe constructies in de hal zijn eigenlijk eigentijdse varianten op de bestaande: ook geprefabriceerd en modulair opgezet. Hierdoor voegen de nieuwkomers zich als vanzelfsprekend in de historische context. De oorspronkelijke stalen gevels zijn vervangen door nieuwe, geïsoleerde stalen exemplaren. De bestaande constructie in de gevel is daarbij, net als de andere authentieke constructies, in het zicht gelaten.

Ook de forse kanalen van de klimaatinstallaties zijn in beeld gebleven en versterken zo de industriële uitstraling van het atrium. De duurzame installatie voorziet in lage temperatuur verwarming en koeling via vloeren en plafonds. Het systeem is aangesloten op de zogeheten Koudecirkel van de Universiteit Twente.

Dankzij de transformatie staat de Technohal, ofwel de 'Kathedraal' vanwege de gelijkenis met een basiliek, opnieuw op de kaart. Als ‘leading innovation hub’.

Projectgegevens:

Locatie: campus Universiteit van Twente, Drienerlolaan, Enschede • Opdracht: Universiteit van Twente • Ontwerp renovatie: Team T: Defesche Van den Putte archtiectuur en stedenbouw, Bo.2, Buro Bogaarts (interieurontwerp) en Aronsohn Raadgevende Ingenieurs (constructief ontwerp) • Constructief advies: Schreuders Bouwtechniek • Bouwfysisch advies: Peutz • Installatieadvies: Arcadis • Projectmanagement / directievoering / toezicht: Universiteit van Twente, Campus & Facility Management, Centraal Bureau Bouwtoezicht (installaties) en BCC Bouwmanagement (bouwkundig) • bouwkundig aannemer: Dura Vermeer Bouw Hengelo • Installaties: HOMIJ Technische installaties (w) en BAM Bouw en Techniek - Regio Oost (e) • Interieur: Intrema Interieurbouw en Rohde & Grahle • Fotografie: Roos Alderhof en Laurens Kuipers • Redactie: Arend Dolsma (Bouwen met Staal), november 2020