Comfortabele eyecatcher in functioneel ensemble

Vederlicht, superslank en een lust voor het oog. Het zijn beslist geen misplaatste kwalificaties voor de nieuwe overkapping van het busplatform bij Den Haag Centraal. De eyecatcher komt op het conto van Benthem Crouwel Architects.

De 3.000 m² grote kap, sinds april van dit jaar in aanbouw en per 4 november officieel in gebruik, strekt zich licht golvend uit over de instapperrons van de stads- en streekbussen en houdt de reizigers daarmee uit weer en wind. Een beglaasde koepel van zo’n 450 m², centraal in het dakvlak, versterkt de daglichttoetreding tot de perrons. Het busplatform ligt op het dak boven de sporen van het treinstation. Daarom is de kapconstructie uitgevoerd in een lichtgewicht stalen vakwerk op een minimaal aantal ranke V-vormige staalkolommen.

Deze combinatie geeft de vereiste grote overspanningen in twee richtingen, de gevraagde beeldbepalende slankheid en een afdoende reductie van de nieuwe belasting op het bestaande dek. De relatief complexe vorm met dubbelgekromde vlakken is door de constructeurs van ABT genereert via een parametrisch model. Vervolgens zijn de verschillende constructievarianten geanalyseerd met behulp van SCIA.

Hoewel constructief zelfstandig, staat de overkapping in architectonische zin niet ‘los’ van zijn naburige bebouwing. Aan een kopse zijde heeft de kap een kleinere maatvoering om zo aan te sluiten op het gevelprofiel van de nieuwe terminal van Den Haag Centraal (eveneens een ontwerp van Benthem Crouwel Architects). Daartoe heeft dit deel van de kap een stijve, monocoque constructie van dubbel gekromde staalplaten gekregen. De staalplaten vervullen een dubbelfunctie: constructie en afwerking. Met het naastgelegen startstation Erasmuslijn (ontwerp: ZJA Zwarts & Jansma Architecten) onderhoudt de overkapping een relatie via een vlakke onderzijde en extra slanke randen. De vrije hoogte onder de overkapping correspondeert met de vrije hoogte onder de overkapping van het HSE-station.

De overkapping van het busplatform maakt deel uit van een ensemble nieuwe voorzieningen voor reizigers en chauffeurs: paviljoen, drooglopen en windscherm. Alle componenten zijn onmiskenbaar verwant in vorm en materiaalgebruik. Hierdoor presenteren de verschillende gebouwde voorzieningen op het platform zich als een eenheid.

Wel is contrast in hoofdvormen doorgevoerd. De grootschalige, glooiende vorm van de overkapping van de instaphaltes sluit aan bij de ‘grote gebaren’ van de OV-terminal en startstation Erasmuslijn. Het windscherm en de drooglopen bij de uitstaphaltes hebben een meer terughoudende, hoekige vorm, ter ondersteuning van de zichtbaarheid en overzichtelijkheid van looproutes en vervoerstromen op het busplatform.

Het windscherm is als eerste geplaatst, aan de kant van het Anna van Buerenplein. De aangrenzende strook voor voetgangers en fietsers, dat deels onder het opgetilde startstation Erasmuslijn loopt, wordt ook gerevitaliseerd. Na verwijdering van de bestaande overkapping zijn de nieuwe perrons aangelegd en de nieuwe kap en drooglopen gemonteerd. Laatste onderdeel is het paviljoen bij het Prins Bernhardviaduct dat een loket biedt voor internationale lijndiensten en wachtruimte aan de buschauffeurs.

Tijdens de bouwwerkzaamheden zijn de busdiensten steeds operationeel gebleven. Op dit moment zijn de haltes al in gebruik, als opmaat naar de algehele oplevering van het project in het voorjaar van 2020. Dankzij de grote, golvende overkapping stappen de reizigers altijd droog in. De haltes liggen vlak voor en haaks op de wachtruimten in de stationshal. Vanuit deze ruimten kunnen de reizigers de voorkant van de bussen zien. Digitale schermen verstrekken informatie over lijnnummer, richting en vertrektijd. Zodra het scherm de komst van de bus aankondigt, vervoegen bus en reizigers zich bij het opgegeven instapperron. De uitstaphaltes liggen gegroepeerd aan de zijde van de Anna van Buerenstraat. Bussen die wat langer moeten wachten voor een volgende rit kunnen terecht op aparte perrons.

Alle staalconstructiedelen komen uit de fabriek van Hollandia Structures. De onderdelen zijn verzinkt en – waar in het zicht – voorzien van een extra coating, opgebouwd uit drie lagen verf en een anti-graffiti laag.

• Benthem Crouwel Architects

Projectgegevens

Locatie: Rijnstraat/Prins Berhardviaduct/Anna van Buerenstraat, Den Haag (achter Den Haag Centraal) • Verwachte oplevering: voorjaar 2020 • Start uitvoering (sloop oude overkapping en nieuwbouw): juli 2018 • Opdracht: Gemeente Den Haag • Architectuur: Benthem Crouwel Architects • Constructief ontwerp: ABT • Hoofduitvoering: KWS Infra • Staalconstructies: Hollandia Structures • Impressies: Benthem Crouwel, bouwfoto’s: KWS Infra • Video Busplatform Den Haag – de transformatie (Gemeente Den Haag, 5 november 2019, YouTube) • Redactie: Arend Dolsma, Bouwen met Staal (november 2019)