Rustiek purisme boven drukke stationsomgeving

Met het winkelnieuwe retail- en horecagebouw ‘Het Paviljoen’ heeft MoederscheinMoonen Architects een brevet van contextueel ontwerpen afgegeven. Het ruim 3.600 m² grote gebouw – sinds vorige maand open voor het publiek – is als een evenwichtskunstenaar neergezet naast Utrecht Centraal, op de rand van het verhoogde Stationsplein Oost en boven de treinsporen 1,2 en 3.

Voeg toe dat hier het openbaar vervoer van oost naar west Utrecht wordt afgehandeld, op steenworp afstand het Noordgebouw wordt opgetrokken en het treinverkeer van en naar het drukste station van Nederland te allen tijde doorgang moet vinden en je hebt een bijzonder complexe bouwomgeving. De bouwlocatie zelf is een constructieve plaat die al boven de treinsporen aanwezig is.

Daarom viel de keuze logischerwijs op een staalskelet met staalplaat-betonvloeren en eveneens geprefabriceerde glazen gevels. Dankzij het beperkte gewicht kan de draagconstructie haar verticale belasting volledig afdragen op de staalkolommen van de onderliggende treinperrons. Alle bouwdelen zijn door Boele & van Eesteren in fases, in vooraf geplande treinvrije periodes aangevoerd, ingehesen en gemonteerd. Totale bouwtijd: 1,5 jaar (februari 2016–november 2017).

De keuzes voor constructie-opzet, materialen en bouwmethodiek vloeien echter niet alleen voort uit de gegeven lokale omstandigheden, maar vooral uit een heldere architectonische visie op hoe het paviljoen zich programmatisch en esthetisch voegt in de stationsomgeving en aan die omgeving belevings- en gebruikswaarde toevoegt.

Binnen een context van grote, expressieve gebaren zoals de OV-terminal met haar golfdak (Benthem Crouwel Architects) en Stationsplein Oost met haar bollendak op sigaarvormige staalkolommen (Ector Hoogstad Architecten) werkt het transparante doosvormige volume van Het Paviljoen als een rustpunt.

De puristische hoofdvorm heeft geleding en verfijning gekregen door de gevels in speklagen te verdelen. De ritmiek in de verticale stijlen geeft het casco haar dynamiek. Strakke kaders vormen de entrees tot de winkels op de begane grond. De verdieping is het domein van café en restaurants, getooid met terras op het dak met fraai zicht op de OV-terminal, de sporen en Stationsplein Oost waarvan je het bollendak bijna kunt aanraken. Aan een langszijde ‘hangt’ de verdieping op zo’n 2 m boven de bovenleidingen van de sporen. Een kooi van Faraday is hier aangebracht om de paviljoenbezoeker af te schermen van elektromagnetische straling.

Het Paviljoen is ontworpen en gebouwd in opdracht van Klépierre Vastgoed Ontwikkeling.

• MoederscheimMoonen Architects

• Foto’s: MoederscheimMoonen / Bart van Hoek, Volker Wessels, impressie: Ector Hoogstad Architecten