Tankstation op weg naar servicestation

‘t Mag dan symbool staan voor ‘verfoeide’ fossiele brandstoffen, ook een pompstation kun je een groene toekomst geven. Dat moet zo’n beetje het leidmotief zijn geweest van Bas Vogelpoel Architecten en JPS architecten bij het gezamenlijk ontwerp van de renovatie en uitbreiding van het Kriterion tankstation in Amsterdam. Met enkele doordachte ingrepen is het tankstation aan de IJburglaan klaargestoomd voor een gefaseerde transitie op schone energie.

Van oorsprong is Tankstation Kriterion een ontwerp van architectenbureau INBO, in gebruik genomen in 2002 en sindsdien behoorlijk bekend geworden als het ‘enige benzinestation ter wereld’ dat volledig door studenten wordt gerund. Dat blijft wel zo, maar sinds kort is er ook veel veranderd aan Kriterion.

De optie om het terrein uit te breiden, is benut om het pompstation te prepareren op de teruglopende vraag naar benzine en diesel en de opkomst van elektrische energie. Dankzij een slimme renovatie en uitbreiding is het tankstation in staat zich allengs aan te passen aan de toenemende behoefte van ‘groene brandstoffen’, om uiteindelijk door het tweede leven te gaan als duurzaam servicestation en laadcentrale voor elektrische auto’s.

Kriterion is nu al toegerust met vier elektrische laadpalen, maar dat aantal is in de toekomst eenvoudig en snel te vergroten. De laadpalen zijn de naaste buren van de wasstraat die vanuit het bestaande shopgebouw is verhuisd naar een nieuw onderkomen waarin tevens vier wasboxen en verbeterde stofzuigvoorzieningen zijn opgenomen.

Deze ‘Wasfabriek’ is getooid met een sheddak dat de bouwkundige integratie van zonnepanelen vergemakkelijkt én de betrekkelijk ingetogen gebouwvorm een iconische uitstraling verleent. De ritmiek van de sheds correspondeert met de functionele indeling van de Wasfabriek met de vier wasboxen. Het verlichtingsplan bevestigt ritme en indeling en hun onderlinge verwantschap. De zonnepanelen op het dak – 122 in getal – zorgen ervoor dat de Wasfabriek bijna energieneutraal is.

De gevels van de Wasfabriek zijn aan de buitenzijden aangekleed met gedistingeerde, goudkleurige geprofileerde plaat. Hierdoor neemt het nieuwe gebouw enige afstand van zijn aard en context zónder compleet uit de toon te vallen bij de omringende bebouwing op het bedrijfsterrein. In scherp contrast met de buitenkant staan de binnenzijden van de gevels. Ze zijn volledig voorzien van vlakke plaat in grijstonen en vormen zo een neutrale decor voor de blinkende automobielen in de wasstraat.

De goudkleurige gevelbekleding keert terug op het shopgebouw, ter vervanging van de zwarte trespabeplating. Dat de shop zo beter voor de dag komt, is ook in de avonduren te zien dankzij de nieuwe LED-lijnen in de bestaande overkapping.

De ruimte die is vrijgekomen door het verplaatsen van de wasstraat, is ingevuld met een verskeuken en coffeecorner. Deze nieuwe functies vormen direct ook het hart van de gerevitaliseerde uitspanning. In de andere delen is het interieur vooral van lichtgrijs canvas dat de medewerkers en de producten van de shop in de etalage zet.

Door de komst van een extra entree staat de shop nu aan twee kanten open voor bezoek. De bestaande entree aan de ‘fossiele zijde’ ontsluit de kassa en de ‘snelle producten’. De nieuwe toegang aan de ‘schone zijde’, de zijde van de Wasfabriek en laadpalen, brengt de klant bij de versproducten en een geriefelijke wachtruimte.

Om ook de directe omgeving de gewenste verblijfskwaliteit toe te bedelen, is het terrein naar ontwerp van landschapsarchitect Frans Boots en geheel naar duurzame maatstaven ingericht met een grote, wilde bloementuin. De afgewogen selectie van plantsoorten resulteert in een bekoorlijk kleurenpracht en een onbedwingbare verlokking voor bijen en vlinders.

Projectgegevens:

Locatie: IJburglaan, Amsterdam • Ontwerp renovatie en uitbreiding: Bas Vogelpoel Architecten en JPS architecten • Ontwerp terreinherinrichting: Frans Boots Ruimtelijk Advies • Uitvoering: Visiebouw • Oorsponkelijk ontwerp: INBO • kriterionstudentenpomp.nl • Foto’s: Ossip van Duivenbode en Bas Vogelpoel Architecten • Redactie: Arend Dolsma (Bouwen met Staal), maart 2020