Stationsplein Oost fungeert vanaf naar verwachting 2020 in geheel opgeleverde staat als opvolger van de oude stationstraverse. De traverse liet de OV-terminal van Utrecht Centraal en Hoog Catharijne nagenoeg ongemerkt in elkaar overlopen. Via het verhoogde stadsplein worden de beide entiteiten van elkaar ‘losgeknipt’ en weer afzonderlijk herkenbaar.

Auto’s en fietsen worden geweerd, het plein wordt hét platform van de voetgangers. Vanaf het plein kunnen ze direct het stationsgebouw en het winkelcentrum binnenlopen. Afdalen naar de stad op het maaiveld kan via trap, roltrap en lift. Bovendien loopt er een natuurlijke route tussen het Vredenburg/Mariaplaats en het station.

In de bereikbaarheid van Utrecht Centraal en Hoog Catharijne voor hulpdiensten wordt voorzien via een afzonderlijke hellingbaan. Aanvoer en afvoer van goederen voor Utrecht Centraal verloopt via de bestaande expeditiestraten van Hoog Catharijne, onder het plein door naar het station. Het gemotoriseerde personenvervoer houdt halt ter hoogte van de inmiddels afgesloten Stationsstraat waar de Kiss & Ride, invalidenparkeervakken en taxistandplaatsen zijn gesitueerd. Bussen maken gebruik van de nieuwe HOV-baan, eveneens ontworpen door Ector Hoogstad, die sinds het voorjaar van 2016 de oude busbaan vervangt.

Fietsers mogen wel doorrijden: dwars door de nieuwe fietsenstalling onder het plein. In deze drielaagse stalling is nu al plaats voor zo’n 7.000 fietsen. In de loop van dit jaar is de capaciteit uitgebreid tot zo’n 13.000 en kan de stalling de boeken in als de grootse in zijn soort in Europa. Vanuit de stalling zijn plein, stationshal en sporen snel bereikbaar via trappenhuizen en tunnels.

Dankzij het pakket aan verkeerslogistieke maatregelen wordt het stationsplein zelf gepromoveerd tot een verkeersluwe promenade en pleisterplaats voor de inwoners en bezoekers van Utrecht. Op het plein en in de aangrenzende bebouwing is plaats voor winkels en horeca met terrassen. Als comfortabele droogloop tussen station en winkelcentrum én als lust voor het oog werkt de reusachtige overkapping van het plein.

Aan de basis van dit hoogstandje staat een zevental 12,5 m lange en trompetvormige kolommen van gestort beton, die vanuit de fietsenstalling dwars door de pleinvloer heen steken, tot 3 m boven het plein. Bovenop de betonkolommen staan 23 m lange, deels conisch gevormde stalen buiskolommen, 1,3 m in doorsnede. Hierop rust de stalen kapconstructie van zo’n 72x68 m, samengesteld uit ruim 130 organisch gevormde, plaatstalen elementen. De gaten in deze constructie – 7,2 m in diameter – worden gevuld met in totaal 49 kussens van ETFE-folie. De kussen worden tussen de dakelementen ingeklemd.

De fabricage en montage van al het staal wordt verzorgd door Buiting Staalbouw, in onderaanneming van de BAM. De kolommen, elk bijna 15.000 kilo per stuk, zijn thermisch verzinkt en afgewerkt met een papyrus-witte natlak. De kleur maakt dat de kolom zich niet te dominant in zijn omgeving ophoudt. De sparingen in de buizen zijn voor de verlichtingsarmaturen.

In totaal 500 ton plaatstaal gaat op in de 130 elementen van de kap. Bij Buiting Staalbouw in Almelo zijn deze onderdelen aan elkaar tot 70 secties van 9,6 x 5,5 m. Deze secties zijn naar de bouwlocatie getransporteerd en daar vanaf een werkplatform op 25 m hoogte aan elkaar gelast, daarbij ondersteund door het steigerwerk rondom de reeds geplaatste kolommen en de bouwkraan van BAM in het stationsgebied.

Voltooiing van de overkapping is op handen: half november vorig jaar is het laatste element van de kap gemonteerd. Op dit moment worden de luchtkussens aangebracht en de installaties geplaatst.

• Ector Hoogstad Architecten
• Animatievideo Stationsplein Oost: overkapping en fietsenstalling (© CU2030, YouTube).
• Foto’s: CU2030, Ector Hoogstad Architecten / Petra Appelhof en Buiting Staalbouw, impressies: Ector Hoogstad Architecten.

ADO, jan. 2018.