De geschiedenis van Estel begint in 1972 bij de fusie van Nederlandse Hoogovens (nu: Tata Steel) in IJmuiden en Hoesch in Dortmund. Het nieuwe bedrijf is meteen de derde staalproducent van Europa en heeft een nieuw hoofdkantoor nodig. Zo ongeveer halverwege het traject IJmuiden-Dortmund, is Nijmegen de logische vestigingslocatie.

Architect Alexander Bodon (1906-1993) krijgt de opdracht voor het ontwerp. Hij tekent een centraal hoofdgebouw vanwaaruit vier kantoorvleugels ontspringen. Bij elke hogere bouwlaag laat hij de gebouwmassa's verder inspringen. Hierdoor ontstaan op elke verdieping rondom het gebouw terrassen en dakoverstekken.

De kantoorgevels tussen de terrasvloeren en dakoverstekken zijn zoveel mogelijk open gehouden. Door deze opzet zijn exterieur en interieur van het gebouw met elkaar in dialoog. Buiten werkt de hoofdvorm als de gepaste bekroning van de locatie: een stuwwal met uitzicht op de Waal en de groene Ooijpolder, met de historische binnenstad van Nijmegen op loopafstand.

Het achtlaagse kantoor wordt tussen 1974 en 1976 gebouwd, logischerwijs vooral met de producten van eigenaar en gebruiker Estel. De hoofddraagconstructie is een staalskelet dat rust op een gewapend betonnen onderbouw met daarin twee parkeergarages. Voor de stabiliteit zorgen kernen van gestort beton. Het staalskelet begint op de begane grondvloer met ronde kolommen die op de gewapend-betonnen vloer 7,5 m uit elkaar staan. Hierdoor ontstaan riante doorzichten naar de Ooijpolder. Op de verdiepingen staan de kolommen op een stramien van 5x5 m en 5x2,5 m, met daarop staalplaat-betonvloeren op stalen liggers.

Voor de gevels wordt voor het eerst in Nederland een geïntegreerd gevelsysteem van Josef Gartner & Co. toegepast. In Duitsland is dit systeem dan al negen jaar in omloop. De gevels bestaan uit stalen puien, die vanaf de vloer tot 2,7 m hoogte reiken. Ze staan op een stramien van 1,25 m, het basisstramien binnen het gebouwontwerp van Bodon.

De stijlen van de kozijnen – van stalen kokerprofielen – worden benut voor transport van warm water voor het energiebesparend verwarmen van het gebouw. De puien zijn overal voorzien van dubbel glas, via rubberen profielen geïsoleerd van het staal. Op de begane grond en in de onderbouw (het souterrain) is de beglazing geheel transparant, op de verdiepingen is ’t bronskleurig.

In 1976 neemt Estel haar intrek in het gebouw. Met trappen van marmer, bollampen van glas en wandkasten van palissander verbeeldt het interieur de grandeur van een sterk bedrijf met ambitie. In 1982 valt de staalfabrikanten-combinatie echter weer uiteen en de provincie Groningen neemt het gebouw over, in 1990 gevolgd door Royal HaskoningDHV. Het ingenieursbureau vertrekt in 2014 en laat het gebouw leeg achter.

In 2015 nemen Teake Bouma architectuur/stedenbouw en Geesink Weusten Architecten de herbestemming tot luxe en duurzaam appartementengebouw ter hand. De bestaande ruimtelijke en esthetische kwaliteiten van het gebouw – inmiddels gemeentelijk monument – vormen hierbij de leidraad.

In het vernieuwde Estel is de grote variatie in woonopties samengebald in vijf woningtypen: Loft, De Luxe, Superior, High Executive, Penthouse en Superior Penthouse. Elk type heeft een eigen gemiddeld vloeroppervlakte, een grotere of kleinere buitenruimte en een eigen prijskaartje.

De twee lofts zijn ondergebracht in het souterrain, naar wens in te richten als woning, werkruimte of combinatie van beide. Het souterrain bevat tevens de collectieve faciliteiten voor de bewoners, waaronder verwarmd zwembad, sauna en stoombad, fitnesscenter, gastenverblijf, vergaderzaal en een ruime wijnkelder.

De types De Luxe, Superior en High Executive zijn verdeeld over de begane grond en de eerste en tweede verdieping. De derde en vierde etage krijgen elk zes High Executive appartementen, de vijfde etage is voorbehouden aan zes Superior-woningen; allemaal toegerust met grote terrassen. Etage 6 is voor twee penthouses met royaal dakterras en eigen lifttoegang. De 7^e en 8^e verdieping worden ingenomen door het Superior Penthouse van 529 m2 woonruimte en 625 m2 privé-dakterrassen.

In comfortabel wonen tegen een lage energierekening wordt voorzien door onder meer ventilatie met warmteterugwinning en lage-temperatuur vloerverwarming en hoge-temperatuur vloerkoeling, die via warmtepompen vanuit de WKO in het souterrain worden gevoed. Ook het bestaande puiverwarmingssysteem wordt weer aangesloten.

In het souterrain en op de begane grond met de algemene ruimten blijft het bestaande heldere dubbel-glas gehandhaafd. De gevels van de appartementen op de verdiepingen krijgen echter nieuw HR++-glas. De borstweringen worden hier nagenoeg rondom voorzien van een geïsoleerde metalen sandwichpanelen. Aan de kopgevels worden de borstweringen vervangen door HR++-glas.

Aan de langsgevels blijven de buitenpanelen van de borstwering zitten, ze worden alleen geschilderd. Aan de binnenzijde worden thermische isolatieplaten aangebracht. Bij de dakopbouw met het Superior Penthouse worden de bestaande geïsoleerde metalen gevelpanelen vervangen door nieuwe metalen isolatieplaten. De opbouw krijgt ook nieuwe aluminium puien.

Voor de appartementen worden op de bestaande verdiepingvloeren zwevende dekvloeren gelegd, precies tussen de woningscheidende wanden. De binnenwanden van de woningen worden op de dekvloer geplaatst. De woningscheidende wanden worden uitgevoerd als dubbele metal stud wanden van 30 cm dik. De binnenwanden zijn van 100 mm dik metal stud.

Wessels Zeist verzorgt de uitvoering van de herbestemming. Het bouwmanagement berust bij Credo Espana. De constructieve adviezen komen van Van der Vorm Engineering. Oplevering van het project is voorzien voor eind 2018.

• Kantoorgebouw Estel won in 1977 een Nationale Staalprijs in de categorie Gebouwen. Twee jaar later werd ook de Europese Staalprijs in de wacht gesleept.
• Teake Bouma architectuur/stedenbouw • Geesink Weusten Architecten
• www.estelresidence.nl
• Impressies: Teake Bouma architectuur/stedenbouw en Geesink Weusten Architecten, foto’s: Fiduvast en Norbert van Onna.

ADO, mrt. 2018.