In opdracht van de huidige eigenaren – Sijthoff Media Groep en Zadelhoff Beheer – hebben de beide bureaus het ontwerp geleverd voor een veelomvattende transformatie die De Diamantbeurs haar grandeur teruggeeft en tegelijkertijd voorbereidt op effectief functioneren in de toekomst.

De Diamantbeurs werd in 1910 en 1911 gebouwd als centrum voor de diamanthandel die in de decennia daarvoor was opgebloeid door de diamantaanvoer vanuit Zuid-Afrika (de ‘Kaapse Tijd’). In 1965 viel het gebouw ten prooi aan een forse, uitslaande brand. De diamanten bleven gespaard (want ondergebracht in de kelder of in vuurvaste kluizen), maar het gebouw zelf moest gedeeltelijk worden afgebroken. In 1989 verhuisde de Vereeniging Beurs voor den Diamanthandel naar een nieuw onderkomen in Amsterdam Zuidoost. Het jaar daarop volgde toevoeging van een dakopbouw en een nieuwe façade. Daarnaast werden in de loop der tijd diverse verbouwingen uitgevoerd. Sinds 2001 is De Diamantbeurs een Rijksmonument.

Het transformatie-ontwerp van ZJA en Heyliggers dient De Diamantbeurs weer op de kaart te zetten: als centrum voor de creatieve industrie, onder de noemer Capital C. Daartoe ondergaat het pand een complete herindeling voor onder meer kantoorruimten en vergaderfaciliteiten. De oorspronkelijke bakstenen gevels keren grotendeels terug. De authentieke torentjes worden gerestaureerd. Braaksma & Roos Architecten ontfermt zich over alle historische onderdelen van het gebouw.

Octatube is ingeschakeld voor de ‘bekroning van de transformatie’: een opzienbarende dakopbouw in staal en glas die Capital C de gewenste extra openbare ruimte verschaft. De 80 m lange en tweelaagse opbouw staat op afstand van de torentjes en de klokkoepel die hierdoor weer als blikvangers kunnen werken. De terughoudende positionering en materialisering maakt dat de eigentijdse koepel het ingetogen Art Deco-gebouw op geen enkele wijze overvleugeld. Vanaf de straat zijn de onderlinge verhoudingen in één oogslag helder: de Diamantbeurs eerst, dan pas de koepel als een dienende en vanzelfsprekende toevoeging.

De koepel is een stalen gridshell-constructie, bekleed met in totaal 423 ruitvormige glaspanelen. De constructie is parametisch ontworpen en in 3D geoptimaliseerd. Aan de hand van de ervaringen met enkele mockups in de Octatube-werkplaats in Delft zijn desgewenst nog verbeteringen in de detaillering door te voeren. Daarna kan de productie en montage van start.

Onder het gebouw is inmiddels een kelder aangebracht. Deze kelder krijgt gezelschap van een nieuwe parkeergarage. Hierdoor komt het bestaande souterrain, nu nog actief als parkeergarage, vrij voor commerciële functies en een horecavoorziening.

Oplevering staat nog voor dit jaar op de rol. De constructeur in het project heet Pieters Bouwtechniek.

• ZJA Zwarts & Jansma Architecten
• Afbeeldingen: Capital C, ZJA Zwarts & Jansma Architecten, Pieters Bouwtechniek en Octatube.

ADO, mrt. 2018.