Al sinds 2008 deden plannen de ronde voor nieuwbouw van Thialf op een andere locatie. Maar begin 2012 koos een meerderheid van Provinciale Staten van Friesland voor vernieuwing van het bestaande complex op de huidige locatie. Deze ‘vernieuwbouw', een mix van nieuwbouw en renovatie, treft Friesland aanzienlijk minder in de portemonnee: zo’n twintig miljoen euro in plaats van grofweg honderd miljoen voor een nieuw stadion.

Voor de vernieuwbouw schreven de opdrachtgevers – Provincie Friesland en Gemeente Heerenveen – een tender (UAV-GC) uit. De tender werd binnengehaald door een team van Ballast Nedam, met Zwarts & Jansma Architecten en Aronsohn Constructies raadgevende ingenieurs als de ontwerpende disciplines.

Het plan van het team is geënt op hergebruik. Een groot deel van de bestaande bebouwing uit 1967 (ontworpen door Architectenburo Van der Zee & Ybema, nu Alynia Architecten Harlingen) is gerenoveerd. De ijshockeyhal is zelfs geheel ongemoeid gelaten. Alleen het tweelaagse entreegebouw en het eveneens tweelaagse gebouw tussen de schaatsbaan en de ijshockeyhal hebben plaats gemaakt voor nieuwbouw.

De 400 m baan heeft in de loop der jaren al de nodige aanpassingen ondergaan. In 1986 en ’87 zijn betonnen tribunes met een verdiepingvloer en een stalen dak toegevoegd. Sindsdien is de buitenbaan officieel een binnenbaan. Ook nu heeft de wedstrijdhal weer enkele stevige ingrepen ondergaan. De bestaande constructies en bouwdelen zijn echter zoveel mogelijk hergebruikt.

De topvloer en isolatie van de ijsbaan zijn vernieuwd. Een nieuwe tunnel is aangelegd vanuit het midden van de ijsvloer tot onder de tribune aan de westzijde. Ook zijn de ruimten onder de tribune aangepast en uitgebreid. De bestaande (eerste) verdiepingvloer van de tribune heeft aan drie kanten (zuid, west en noord) een uitbreiding ondergaan. De gehéle tribune heeft over een breedte van 12 m een nieuwe (tweede) verdiepingvloer én een nieuw dak gekregen.

Van de bestaande dakconstructie is het middendeel met zijn sierlijke lensliggers volledig in tact gebleven. Dit middendeel steunt aan de buitenzijden af op staafwerkconstructies in de randzones. Uit deze randconstructies zijn de boomliggers en trekstaven weggenomen en vervangen door (deels dubbele) vakwerkliggers. Hierdoor is de nieuwe tweede verdiepingvloer optimaal te gebruiken en is er vanaf deze vloer ruim zicht op de ijsbaan.

De nieuwe dakconstructie is gemonteerd nog voordat de oude dakconstructie is gedemonteerd. De oorspronkelijke constructie bleef in tact om het te handhaven middendeel van het dak (met de lensliggers) te ondersteunen. Tegelijkertijd werden de vakwerkliggers van het nieuwe dak (zonder tijdelijke stempels) op de bestaande randpylonen en op nieuwe gevelkolommen opgelegd. Het nieuwe dak kwam hierdoor geheel ‘los’ om en over het bestaande dak heen te liggen.

In deze overgangssituatie is het schaatsseizoen 2015-2016 in Thialf verreden. Daarna is de belasting uit het middendeel van het dak met behulp van vijzels gedoseerd overgebracht naar de nieuwe dakconstructie in de randzones, het oude dak gedemonteerd en het nieuwe dak verder afgebouwd.

Rondom de wedstrijdhal is een nieuwe huid gedrapeerd van witte composietplaten met ijskristalpatronen. De platen zitten gelijmd op zwart gecoate stalen sandwichpanelen. Het nieuwe dak is bekleed met ruim 14.000 m² warmdak-profielplaten.

In het Nieuwe Thialf ligt alles (letterlijk) rondom het ijs: de tribune, maar ook de horecagelegenheden, hospitalityruimten, kantoren en de trainingsfaciliteiten. Daarmee zijn de functies meteen ook logisch geordend. Dankzij de vrij indeelbare plattegronden en de doordachte installatietechnische zonering is het complex geschikt voor de grote schaatsevenementen én meer kleinschalige bijeenkomsten.

Tijdens de schaatshappenings worden de toeschouwers via een trappenlandschap naar de eerste verdieping van de publieke tribune geleid, separaat van de hospitality-gasten. Zij komen binnen via de entree op de begane grond. De scheiding voorkomt kruisende bezoekersstromen en houdt de schaal en afmetingen van het nieuwe stalen entreegebouw met de stijgpunten beperkt. De verbindende schakel voor alle bezoekers is de omloop bovenaan de tribune. De omloop ontsluit de gehele tribune en biedt plaats aan uitgiftepunten en ontmoetingsplekken voor het publiek. De glazen pui zorgt voor het zicht op de schaatsbaan.

Thialf voorziet nu grotendeels in de eigen energiebehoefte. Op de daken liggen daartoe in totaal 5.000 zonnepanelen. De warmte uit de vriesmachine die voorheen naar buiten werd geblazen, wordt nu gebruik om de gehele hal te verwarmen. Verdere energiebesparing komt voor rekening van de opslag van warmte en koude in een natuurlijke zandlaag in de bodem. Inclusief isolatie en energiezuinige verlichting verbruikt het vernieuwde complex – ondanks de toename in m² en m³ – slechts de helft van de energie die ’t oude complex verbruikte. De ambitie is dat de schaatstempel in 2020 geheel op zelf opgewekte, duurzame energie draait.

Het ‘Nieuwe Thialf’ is in oktober 2016 opgeleverd en in november 2016 geopend voor het publiek, zoals gepland vóór de start van het schaatsseizoen 2016-2017. De officiële opening door Koning Willem-Alexander was vorige maand. Hutten Metaal leverde de staalconstructies, SAB de stalen gevel- en dakelementen.

• Afbeeldingen: Marco Lubbers – Catchyourmoment, Roy Klompmaker en Zwarts & Jansma Architecten
• Projectbeschrijving: vakblad Bouwen met Staal 249

ADO, februari 2017