NL Architects heeft het Groninger Forum vormgegeven als een trapezium met gevels in verschillende schuinstanden. Hierdoor roept het gebouw vanuit verschillende gezichtspunten steeds een ander beeld op. In het midden van het volume maakt de verticale incisie ruimte voor een atrium over nagenoeg de gehele gebouwhoogte. De verticale insnijding loopt aan weerszijden op verschillende niveaus in het gebouw door in horizontale openingen van uiteenlopende diepten, breedte en hoogten. Hierdoor ontstaat een landschap van verschillende verdiepingvloeren waarop het pluriforme programma van het cultuurcentrum tot zijn recht komt.

In het gebouw is plaats voor onder meer exposities en manifestaties, debatten en talkshows en films. De horecagelegenheden zijn een café op de begane grond, een filmcafé bij de filmzalen en een restaurant met skylounge op de bovenste verdieping. Ook de openbare bibliotheek, de VVV-shop en het Nederlands Stripmuseum worden opgenomen. Dankzij de incisies onderhouden de verschillende functies in het gebouw een open relatie met elkaar en met de Groningse binnenstad. Op het dak is nog een openluchtbioscoop voorzien en in de kelder een ruime parkeergarage voor auto’s en fietsen.

ABT en BAM Advies & Engineering hebben het architectonisch ontwerp vertaald in twee stabiliteitskernen van gestort beton met daartussen een collectief van stalen vakwerkconstructies. De bouw begon begin vorig jaar, maar werd al snel stilgelegd vanwege onzekerheid over de aardbevingsbestendigheid van het gebouw. Begrijpelijk, want grote delen van de provincie Groningen, waaronder de hoofdstad, lopen groot risico op aardbevingen als gevolg van de gaswinning.

Na overleg met het ministerie van Economische Zaken, de NAM en de projectpartners kondigde opdrachtgever Gemeente Groningen de bouwstop af om het gebouwontwerp tegen het licht te laten houden op aardbevingsbestendigheid aan de hand van de concept-versie (de ‘groene’ editie) van de NPR 9998 die juist op dat moment beschikbaar kwam. De NPR 9998 dient als de leidraad voor het rekenkundig bepalen van de aardbevingsbestendigheid van nieuwe of bestaande gebouwen. De praktijkrichtlijn is toegeschreven op de geïnduceerde bevingen zoals ze in het noorden van ons land optreden. Inmiddels heeft de concept-versie van de richtlijn plaats gemaakt voor de definitieve uitgave.

Tijdens de bouwpauze hebben de constructeurs het bestaande bouwtechnisch ontwerp opnieuw doorgerekend op aardbevingsbestendigheid. Aan deze re-engineering is meegewerkt door het ingenieursbureau van de gemeente Groningen en BAM Infraconsult met haar geologische kennis. Twee ingenieursbureaus uit Nieuw-Zeeland, Aurecon en Holmes, hebben hun specifieke aardbevingsexpertise ingebracht. De herberekeningen hebben geresulteerd in een pakket aan onderling samenhangende versterkingsmaatregelen. Ze zijn bijeengebracht in één collectief BIM-model waardoor eventuele tegenvallers in de uitvoeringsfase te voorkomen zijn of snel het hoofd te bieden.

Om de hoofddraagconstructie als geheel meer aardbevingsbestendig te maken, zijn de kernen vervangen door nieuwe exemplaren in een hogere betonkwaliteit en met meer wapening. Ook zijn in de kernen enkele raam- of deuropeningen verwijderd of verkleind.

De rood gekleurde onderdelen van de staalconstructies worden verzwaard uitgevoerd.

Van de staalconstructies zijn verbindingen versterkt en kolommen en liggers uitgevoerd in een zwaarder profiel, onder meer om de bewegingen van het gebouw in de gevel op te vangen. In de gevel zijn de voegen tussen de natuurstenen panelen verruimd en de verankering van deze panelen aan de achterconstructie verzwaard. Om de koppeling van de vloeren met de kernen te versterken, zijn uit de begane-grondvloer enkele delen weggehaald. In de vijflaagse parkeergarage onder het gebouw hebben enkele ronde kolommen plaatsgemaakt voor ovale kolommen. De wand tussen de parkeervakken en de fietsenstalling wordt zwaarder uitgevoerd, met meer wapening en in een hogere betonkwaliteit.

Begin 2016 is de bouw hervat. Hiertoe zijn eerst de reeds geplaatste kernen, de wanden op de –1 vloer, delen van de begane-grondvloer en de eerste verdiepingvloer verwijderd. Sinds afgelopen najaar komen de nieuwe betonnen kernen en de staalconstructies omhoog. Staalbouw Nagelhout Bakhuizen verzorgt de engineering, fabricage en montage van het staal.
De oplevering van het Groninger Forum staat gepland voor eind 2018. In 2019 gaat het cultuurcomplex open voor het publiek.

• Afbeeldingen: NL Architects en Staalbouw Nagelhout
• de bouw in beeld

ADO, februari 2017