11 februari 2025

President Donald Trump van de Verenigde Staten gaat per 12 maart a.s. een heffing van 25 procent invoeren op alle Amerikaanse importen van staal en aluminium. Hiermee vervallen uitzonderingen en vrijstellingen die sinds 2018 gelden voor handelspartners als Canada, Mexico, het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie.

Trump stelt dat de importheffingen noodzakelijk zijn om de eigen, binnenlandse metaalindustrie te beschermen en banen te behouden. Hij benadrukt dat ‘het tijd wordt dat onze grote industrieën terugkeren naar Amerika’. Naast de tarieven op producten van staal en aluminium overweegt hij ook heffingen op bijvoorbeeld auto’s en microchips.

In aanvulling op de nieuwe importheffing worden zogeheten wederkerige tarieven van kracht. Als een ander land invoerrechten heft op Amerikaanse goederen, zullen de Verenigde Staten een vergelijkbaar tarief opleggen. Vooral China gaat de gevolgen hiervan ondervinden. Het land heeft al tegenmaatregelen aangekondigd waaronder importheffingen van tien tot vijftien procent op diverse Amerikaanse producten.

Nederland en Europa

De nieuwe heffingen treffen ook Nederland, met name staalproducent Tata Steel Nederland. Ongeveer twaalf procent van de staalproductie in IJmuiden – zo’n 800.000 tot 900.000 ton per jaar – gaat naar de Verenigde Staten. Tata Steel meldt ‘zich voor te bereiden op alle mogelijke scenario’s’ en onderhoudt nauw contact met relevante partijen, zoals de Amerikaanse Kamer van Koophandel en de Nederlandse ambassade en vertegenwoordigers van de Europese Unie in de VS.

De Europese Commissie veroordeelt de Amerikaanse heffingen. EU-voorzitter Ursula von der Leyen noemt ze ‘ongerechtvaardigd voor de EU’ en waarschuwt dat ze ‘niet onbeantwoord zullen blijven’. De unie overweegt tegenmaatregelen om Europese bedrijven, werknemers en consumenten te beschermen. In 2018 reageerde Europa op soortgelijke heffingen door invoerrechten op Amerikaanse producten te heffen, bijvoorbeeld op bourbon en motorfietsen.

Herhaling van heffen

Tijdens zijn eerste termijn als president stelde Trump in 2018 vergelijkbare heffingen in op staal (25%) en aluminium (10%). Dat bracht hogere exportkosten met zich mee voor Nederlandse staal- en aluminiumproducenten. Bovendien zochten landen als China en Rusland vanwege de heffingen naar andere markten voor hun staal. Hierdoor kwam veel, goedkoper staal uit deze landen op de Europese markt terecht. Daarmee verslechterde de concurrentiepositie van Europese staalmakers ten opzichte van fabrikanten buiten Europa.

Destijds wist Tata Steel een uitzondering voor de heffing te bewerkstellingen voor bepaalde hoogwaardige staalproducten, zoals staal voor elektrische autobatterijen en verpakkingsstaal. Of uitzonderingen en vrijstellingen ook ditmaal mogelijk worden, is vooralsnog onbekend.

• Foto: Tata Steel Nederland.