22 februari 2024

De Omgevingswet, sinds 1 januari van dit jaar van kracht, heeft de provinciale en gemeentelijke overheden en de waterschappen in Nederland tot dusver niet voor serieuze obstakels gezet. Dat blijkt uit een rondgang van het ANP. De ondervraagde provincies houden nog wel een slag om de arm. Pas over enkele maanden, als de vergunningaanvragen onder de nieuwe wet zijn toegenomen in aantal en complexiteit, moet blijken of het nieuwe systeem inderdaad naar behoren werkt.

De Omgevingswet bundelt ruim 25 wetten en regelingen voor de ruimtelijke inrichting van Nederland. Onder de nieuwe wet moet ‘t voor burgers en bedrijven gemakkelijker worden om bijvoorbeeld een bouwvergunning aan te vragen. Het aanvragen, toetsen en afhandelen van aanvragen en het publiceren van verleende vergunningen gaat per dit jaar via één digitaal systeem.

De Omgevingswet werd al in 2016 door de Tweede en Eerste Kamer aangenomen. ICT-problemen, maar ook de behoefte van de beoogde gebruikers aan meer tijd om vertrouwd te raken met de nieuwe systematiek, resulteerden meerdere malen in uitstel van invoering van de wet. Ook aan de vooravond van de uiteindelijke inwerkingtreding waren veel gemeenten en provincies nog niet gerust op een feilloze werking. Uit voorzorg tuigde provincie Overijssel zelfs een EHBO-team op: Eerste Hulp Bij Omgevingswetproblemen.

In de anderhalve maand sinds invoering heeft het team echter nog niet actie hoeven te komen. In andere provincies hebben zich evenmin incidenten voorgedaan. En het Interprovinciaal Overleg (IPO), de landelijke koepel van de Nederlandse provincies, heeft hierover ook geen signalen ontvangen. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten meldt dat ’t technisch werkt; enkele onvolkomenheden daargelaten, maar die worden gerepareerd.

Meerdere provincies vinden wel dat het systeem gebruiksvriendelijker mag worden, temeer omdat het aantal en de complexiteit van aanvragen nog gaat toenemen. Om echt conclusies te trekken, moet ‘de cyclus van aanvraag en afhandeling’ meerdere keren zijn doorlopen, laat een woordvoerder van de provincie Flevoland weten. Dat kan nog maanden duren. Dat het aantal aanvragen onder het nieuwe regime nog vrij gering is, wordt waarschijnlijk veroorzaakt door het relatief groot aantal aanvragen in het laatste kwartaal van vorig jaar, zo melden Overijssel, Friesland, Brabant en Limburg.

Volgens het ministerie van Binnenlandse Zaken heeft het digitale loket in de eerste vijf weken van dit jaar in totaal 27.557 verzoeken ontvangen. Daarbij gaat ’t vooral om meldingen en vergunningaanvragen. Naar verwachting in april komt het departement naar buiten met een eerste evaluatie van de werking en effectiviteit van de Omgevingswet. Tot en met het jaar 2027 worden deze ‘reflecties’ elk kwartaal uitgevoerd en gerapporteerd door een speciale evaluatiecommissie.

In 2028 volgt een algehele evaluatie van de wet. Hieruit moet duidelijk worden of en in hoeverre het nieuwe stelsel voldoet aan de initiële uitgangspunten voor het verbeteren van het omgevingsrecht, zoals minder regels, meer ruimte voor gebiedsgericht maatwerk door decentrale overheden, een meer doelmatige besluitvorming rondom (bouw)projecten en een doeltreffende ondersteuning van burgers, bedrijven, organisaties en overheden bij uitvoering van hun projecten.

• www.rijksoverheid.nl
• Foto: bedrijfsterrein DKG, Bergen op Zoom (© Ossip van Duivenbode).