19 juni 2023

Blijkens het Hoofdlijnenakkoord is het aankomend kabinet van plan fors te snijden in de Rijksuitgaven voor het bèta-technisch onderwijs en onderzoek. Bij (inter)nationale industriële ondernemingen zoals ASML, DSM, Tata Steel en VDL ETG én de landelijke topsectoren stuit dat voornemen op grote bezwaren. De voorgenomen bezuinigingen zullen de Nederlandse industrie en economie ernstig schaden, zo laten de bedrijven en organisaties weten via een gezamenlijke brief aan het nieuwe kabinet.

Middels de ingezonden brief doet het collectief een dringende oproep aan de aanstaande regering om te blijven investeren in bèta-technisch onderwijs en onderzoek. ‘Met haar sterke R&D-positie is de maak- en hightechindustrie essentieel voor de concurrentiepositie van Nederland en van toenemend belang om minder afhankelijk te worden van niet-Europese grootmachten’, stellen de briefschrijvers. Bovendien is ‘de samenwerking tussen de maakindustrie en de kennisinstellingen van essentieel belang voor de grote maatschappelijke transities waarin we ons bevinden, zoals die op de terreinen van energie, grondstoffen, duurzaamheid, digitalisering en klimaat.’

De slotsom van het verweer: ‘Nederland kan niet zonder een sterke maakindustrie, en een sterke maakindustrie kan niet zonder sterke bèta- en technische wetenschappen. Wij zijn afhankelijk van goed geschoolde wetenschappers en technici. Er is een schreeuwend tekort aan arbeidskrachten met een bèta-technische opleiding. Dit tekort neemt in Nederland sterker toe dan in de ons omringende landen en brengt de Nederlandse concurrentiepositie in gevaar. Om het tij te keren en het vestigings- en ondernemingsklimaat te versterken, is het cruciaal om te investeren in bèta-technisch onderwijs, van basisschool tot universiteit.’

De brief is ondertekend door de grote ‘spelers’ binnen de maak- en hightechindustrie, waaronder Airbus NL, DSM, Johnson&Johnson, Tata Steel en Unilever, en ondernemersorganisatie FME. Daarnaast wordt de oproep onderschreven door tien Topsectoren, onder meer voor Agri & Food, Chemie, Energie, en High Tech Systemen en Materialen.

Het Hoofdlijnenakkoord van PVV, NSC, BBB en VVD voorziet in een verlaging van het Fonds Onderzoek & Wetenschap met 1,1 miljard euro en een jaarlijkse korting van 215 miljoen op de landelijke sectorplannen voor hoger onderwijs. Het Nationaal Groeifonds wordt ‘uitgefaseerd’. Eerder toegekende subsidies worden nog uitgekeerd, maar nieuwe ronden voor subsidieaanvraag komen te vervallen. Daarmee wordt de regeling gaandeweg stopgezet. Beoogde bezuiniging: 6,8 miljard euro. Begin dit jaar ontving het nationaal programma Groeien met Groen Staal nog financiële ondersteuning vanuit het fonds.

• De gehele brief aan het nieuwe kabinet kunt u hier lezen.
• Foto: de Warmbandwalserij van Tata Steel in IJmuiden, onlangs aangevuld met een innovatief proefplatenstation dat geheel automatisch monsters kan nemen uit het gewalste product. Hierdoor kan het staalbedrijf bijvoorbeeld snel de eigenschappen van nieuwe staalsoorten testen (© Tata Steel Nederland).