24 mei 2024

Het doel om de gebouwde omgeving van Nederland per 2050 klimaatneutraal te hebben, is ‘realistisch niet haalbaar’, omdat voor zo’n grootschalige transitie binnen een tijdsbestek van 27 jaar de benodigde arbeidscapaciteit tekortschiet. Dat stelt het Economisch Instituut voor de Bouwnijverheid in het zojuist verschenen studierapport ‘Klimaatambities in de gebouwde omgeving’. Volgens het EIB zou ’t van meer werkelijkheidszin getuigen wanneer 2060 als stip op de horizon wordt gezet.

De verduurzaming van de gebouwde omgeving is een immense opgave, bevestigt het EIB in Klimaatambities in de gebouwde omgeving. Zo moeten in Nederland 7 miljoen woningen en nog eens 480 miljoen vierkante meter aan overige gebouwen van het aardgas af. Op dit moment zijn met de algehele verduurzamingsoperatie van bestaande bouw en nieuwbouw bijna 60.000 voltijdsbanen gemoeid. Dat zouden er meer dan 150.000 moeten zijn, om vanaf 2050 te beschikken over een klimaatneutrale gebouwde omgeving. Het EIB ziet niet in, waar deze fors extra arbeidscapaciteit vandaan zou moeten komen. De instroom in technische opleidingen neemt eerder af dan toe en een grotere inzet van vakkrachten uit het buitenland ligt evenmin in het verschiet. Zij zijn elders in Europa even hard nodig voor eenzelfde transitie-opgave.

Reëel tijdpad, sleutel tot succes

In de optiek van het EIB is het tekort aan personeel dan ook een (te) groot hindernis op weg naar klimaatneutraliteit over 27 jaar, in 2050. Het streven naar klimaatneutraal of bijna-klimaatneutraal in 2040 is volgens het instituut nog minder realistisch. Het omgekeerde geldt echter ook: verleg het doeljaar naar bijvoorbeeld 2060 of een paar jaar daarvoor, en de kans op het bereiken van het einddoel wordt groter, in het licht van de vereiste arbeidscapaciteit.

De ambitie om de transitie per 2050 of al eerder zijn beslag te laten krijgen, brengt bovendien het risico met zich mee dat de ‘werkgelegenheid instort’ nadat het doel is bereikt, waarschuwt het EIB. Daarna blijft alleen een vervangings- en onderhoudsopgave over, met een bijbehorende arbeidscapaciteit van ongeveer 50.000 voltijdsbanen. In 2051 zouden dan in één keer 100.000 banen overbodig worden.

'Het moet fysiek wel kunnen'

De urgentie van het aanpakken van klimaatproblemen is groot, ook in Nederland. Het Nederlandse klimaat verandert in hoog tempo en gaat nu al gepaard met stijgende temperaturen, hittegolven, droogte en zware buien. In de toekomst worden de klimaatrisico’s en gevolgen daarvan alleen maar groter, zo valt op te maken uit het onderzoeksrapport Klimaatrisico’s in Nederland dat het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) afgelopen week heeft uitgebracht. Het EIB onderkent de urgentie en realiseert zich dat internationale afspraken en gerechtelijke uitspraken zich verzetten tegen een langere transitieperiode, maar ‘het moet fysiek ook kunnen’.

Als Nederland en Europa zouden aankoersen op klimaatneutraliteit per 2060, zouden ze volgens het EIB nog steeds tot de koplopers in de wereld behoren. Daarnaast wijst het instituut op de relatief grote verantwoordelijkheid van Azië. Dáár ligt de sleutel tot het substantieel beperken van de opwarming van de aarde. Het werelddeel is inmiddels debet aan 60 procent van alle emissies wereldwijd. De Europese Unie kan ‘slechts’ 6 procent worden toegerekend en dat aandeel zal (verder) afnemen, in welk scenario dan ook, aldus het EIB.

• Foto: Certiweb.