26 februari 2025

De Amerikaanse importheffingen van 25 procent op staal en aluminium, onlangs afgekondigd door president Trump en van kracht per 12 maart a.s., zorgen nu wereldwijd voor onrust in de staalindustrie. Verschillende landen hebben al tegenmaatregelen getroffen of op stapel staan.

Vooralsnog lijken alleen de staalproducenten ín de Verenigde Staten content met de aankomende invoermaatregelen van de regering Trump. Al jaren heeft de staalindustrie aldaar te kampen met geduchte concurrentie vanuit het buitenland en lage verkoopprijzen. De importheffingen zouden kunnen resulteren in groeiende afzet en behoud van werkgelegenheid en daarom scharen Amerikaanse fabrikanten zich in het algemeen achter het nieuwe regeringsbeleid. Hoewel nog niet in werking, sorteren de maatregelen nu al effect binnen de VS. Door de aantrekkende vraag zijn de staalproductie en de afzetprijzen licht toegenomen. De capaciteitsbenutting komt voor het eerst in lange tijd boven de 75 procent uit.

Naast de importheffingen, blokkeert president Trump ook pogingen van het Japanse Nippon Steel om meerderheidsbelang te verwerven in U.S. Steel, de grootste staalproducent in de VS. Dat past binnen de ‘America First’-policy, waarbij ernaar wordt gestreefd om strategische industrieën in eigen bezit te houden. Binnenlandse controle over de staalproductie is volgens Trump cruciaal voor de nationale veiligheid, zeker gezien de betekenis van het materiaal voor defensiematerieel en infrastructuur.

China

Ondertussen blijven buitenlandse reacties niet uit. Zo heeft China al vergeldingstarieven ingesteld op invoer van kolen, LNG en landbouwmachines uit de VS. Daarnaast heeft het land beperkingen opgelegd aan de export van 25 zeldzame metalen die van groot belang zijn voor de elektronica-industrie en defensie. Als grootste staalproducent ter wereld, merkt China de impact van tariefverhogingen als eerste. Chinese fabrikanten hebben nu al hun productie teruggebracht om overaanbod te vermijden. Tegelijkertijd richten ze zich meer nadrukkelijk op binnenlandse infrastructuurprojecten om de staalafzet op peil te houden en zoeken ze naar alternatieve exportmarkten. De Chinese uitvoer naar de VS zal als verwacht afnemen en zich meer gaan concentreren op Afrika en Aziatische landen.

Europa

In Europa treffen de verhoogde tarieven vooral de export van warmgewalste coils van de Duitse en Britse fabrikanten. Duitsland levert per jaar zo’n één miljoen ton warmgewalst staal aan de VS., het Verenigd Koninkrijk ongeveer 200.000 ton. Vorig jaar exporteerde de Europese Unie als geheel ruim 325.000 ton aan warmgewalste coils naar de VS. Daarvan zou straks 270.000 ton onder de quota vallen en de rest onder de heffing van 25 procent. Behalve warmgewalst worden uiteraard ook koudgewalst en verzinkt staal door de maatregelen geraakt.

Naast diplomatieke stappen, overweegt de EU de invoerheffingen op verschillende Amerikaanse producten te verhogen. Die verhogingen dienen niet alleen als vergelding, maar ook om de interne markt te beschermen. De Europese staalindustrie heeft al langer de wind tegen als gevolg van de afgenomen vraag naar staal vanuit de machinebouw, auto-industrie en de bouw, terwijl vanuit China goedkoper staal de afzetmarkten heeft betreden. Strengere ‘safeguard’-maatregelen tegen importen van Chinees staal staan al langer op de rol, maar worden nu extra nodig omdat China zich door de Amerikaanse heffingen nog meer op alternatieve markten zal gaan richten.

• Foto: thyssenkrupp.