17 Verkeersbruggen aan de tand gevoeld
Rijkswaterstaat gaat binnen afzienbare tijd 17 verkeersbruggen en viaducten aan nader onderzoek en mogelijke maatregelen onderwerpen. Deze 17 infrawerken, waaronder 4 viaducten in de A12 bij knooppunt Velserbroek, kennen een verhoogd veiligheidsrisico als gevolg van de toepassing (indertijd) van tand-nokconstructies.
« terug naar Nieuws
27 januari 2025
Rijkswaterstaat gaat binnen afzienbare tijd 17 verkeersbruggen en viaducten aan nader onderzoek en mogelijke maatregelen onderwerpen. Deze 17 infrawerken, waaronder 4 viaducten in de A12 bij knooppunt Velserbroek, kennen een verhoogd veiligheidsrisico als gevolg van de toepassing (indertijd) van tand-nokconstructies.
Tand-nokconstructies zijn jarenlang gebruikelijk geweest als verbinding tussen twee (betonnen) brugcomponenten, bijvoorbeeld voor het koppelen van de hoofdoverspanning met een aanbrug. Het bovenste deel van de verbinding is de tand, het onderste deel de nok. Naar huidige inzichten zijn deze verbindingen bij veel (verkeers)bruggen en viaducten verkeerd ontworpen. Bij een tand-nokconstructie kan regenwater, maar ook agressief zout dooiwater bij de wapening in het beton komen. Hierdoor kan de wapening gaan corroderen en loopt de draagkracht van de constructie terug.
Eind 2022 leidde dit verschijnsel tot instortingsgevaar bij de Nelson Mandelabrug in Zoetermeer (zie kader).
In datzelfde jaar is Rijkswaterstaat gestart met extra inspecties van zo’n 100 bruggen en viaducten die zijn toegerust met een tand-nokconstructie. Bij het reguliere periodieke onderhoud was al wel geconstateerd dat de voegovergangen vocht doorlieten, maar bij nadere inspectie met scans en monsters uit het beton werden de risico’s meer inzichtelijk.
Van de 100 bruggen en viaducten blijken 90 naar de huidige inzichten verkeerd te zijn ontworpen. Omvang en aard van de veiligheidsrisico’s verschillen wel per bouwwerk, afhankelijk van onder meer het specifiek ontwerp, het bouwjaar en de staat van onderhoud. Niettemin heeft Rijkswaterstaat 17 van de 90 objecten op de prioriteitenlijst geplaatst voor vervolgonderzoek en voorbereiding van maatregelen. Het gaat dan om 4 viaducten in de A12 bij knooppunt Velperbroek, het viaduct Kamperhoekweg ( A6 ), de 2 bruggen Naardertrekvaart ( A1 ), de 8 viaducten in het complex Prins Clausplein ( A4 /A12), het viaduct Tielsestraat ( A15 ) en het viaduct De Tol (A1).
Mogelijke maatregelen zijn het weren van zwaar vrachtverkeer op de brug dan wel het plaatsen van ondersteuningsconstructies. Bij de vier viaducten van knooppunt Velperbroek is al besloten om vrachtverkeer zwaarder dan 45 ton niet meer toe te laten. In april 2025 wordt een tijdelijke ondersteunde constructie aangebracht. Hierbij gaat Rijkswaterstaat na of en hoe deze tijdelijke steun ook belasting uit het rijdek kan opnemen, zodat de huidige gewichtsbeperking voor verkeer kan komen te vervallen.
De resterende 73 werken met een tand-nokconstructie worden opnieuw beoordeeld. Verwachting is dat bij deze bruggen de veiligheid voor gebruikers en omgeving niet in het geding is. Mocht er onverhoopt toch verhoogd risico zijn, dan is vervanging volgens Rijkswaterstaat de enige optie.
Nelson Mandelabrug, Zoetermeer
De Nelson Mandelabrug dateert van 1992 en voert over de sporen van de Randstadrail, de brede rijksweg A12 en de sporen van de treinverbinding Den Haag <-> Utrecht. De brug brengt fietsers en voetgangers van stadsdeel Driemanspolder naar stadsdeel Rokkeveen en viceversa. De gewapend-betonnen draagconstructie van de brug is over de gehele lengte getooid met een boogvormige overkapping van staal met glas. Scheuren in de tand-nokconstructies tussen het middendeel en de zijdelen waren eind 2022 aanleiding om zowel de brug als de snelweg eronder uit veiligheidsoogpunt af te sluiten voor het verkeer.
De afsluiting van de snelweg heeft slechts 4 dagen geduurd, de afsluiting van de brug een kleine acht weken. Binnen dat relatief korte tijdsbestek heeft Savera Mandelabrug, de combinatie van Dura Vermeer en Hollandia, in opdracht van eigenaar en beheerder Gemeente Zoetermeer het middendeel over de snelweg verwijderd en vervangen door een tijdelijke brug van Janson. De zijdelen over de treinsporen zijn voorzien van flinke stalen ondersteuningsconstructies. Het korte deel boven de Randstadrail behoefde geen ingrepen. Het oorspronkelijke middendeel is compleet met glaskap in het groen naast de snelweg neergelegd voor mogelijke terugplaatsing in de toekomst.
- Foto’s, v.l.n.r.: scheurvorming in de tand-nokconstructies, rechts: het middendeel uitgenomen (© Dura Vermeer).