Van Bentum Prijs: Kimberly van Vliet (Technische Universiteit Delft) - The paper school | Layer over layer

The Paper School is een kunstacademie en een speciaal basisschool die samen een nieuwe laag vormen in een papierfabriek in Maastricht. De nieuwe laag richt zich op de ervaring van de gebruikers en de toekomst. De bestaande witte bakstenen gevel vervangen door een innovatieve tweede-huid gevel. De witte lamellen behouden het zicht op de witte muur vanaf de stad.

The Paper School is een ontwerp dat plaats neemt in een verlaten papierfabriek. Het gebouw uit 1851 is een monument in Maastricht. De gevels bestaan uit 800 mm baksteen, de vloeren van beton met gekromde bakstenen plafonds. De westvleugel van het gebouw staat op bakstenen kolommen van 1000 mm bij 1000 mm. In het monument zijn sporen van verandering zichtbaar. Zo is het gebouw vanaf de stad geheel wit gemaakt. De heeft twee gevels, de zuidgevel met veel ramen en de westgevel zonder ramen.

Het nieuwe programma, een kunstacademie en een basisschool, eisen veel daglicht. In de westvleugel komen klaslokalen voor de kunstacademie. De bestaande westgevel is een groot deel gesloopt. De bakstenen gevel wordt opgevangen door een betonnen constructie per opening. De openingen in de gevel zijn kleiner dan het lokaal zodat er goed zichtbaar is wat er veranderd is.  De strenge geometrie van de bestaande constructie wordt losgelaten door een nieuwe constructie die de lokalen verbreedt. De constructie wordt opgelegd op het dak en hangt langs de bestaande westgevel. Op het dak kunnen de stalen I-profiel liggers vormgeven aan een slim dak waar zonnepanelen, groen en wateropslag plaats nemen. De liggers in de verdiepingen zijn van DELTA staal, waarvan het staal voor 90% is gerecycled, in deze liggers wordt de betonnen vloer gestort waardoor de constructie brandveilig wordt. De constructie zal dunne vloeren hebben en smalle kolommen die een contrast vormen met het bestaande massieve baksteen.

Het doel was de karakteristieken van het bestaande te versterken en het monument toekomstbestendig te maken. Hierom is er gekozen voor een nieuwe witte muur aan de westgevel. De bakstenen gevel wordt vervangen door een tweede-huid gevel. De gevel maakt gebruik van shaft boxes die zorgen voor een stacking effect in de gevel waardoor de vieze, warme lucht omhoog gezogen wordt. Het maakt dat het gebouw voor een groot deel gebruik kan maken van natuurlijke ventilatie, met doel een minder hoge energiebehoefte. In de gevel zitten witte lamellen die open en dicht kunnen door rotatie voor zonnewering en daglichttoetreding. De witte muur kan door de rotatie van de lamellen een dichte muur zijn maar ook een open muur wat een referentie vormt naar de deels gesloopte gevel.

Dit is een nieuwe innovatieve laag voor de papriekfabriek, Layer over Layer.

Het afstudeerrapport is te downloaden van de website van de TU Delft.

Het oordeel van de jury:

Opwaardering van bestaande bouw is één van de bouwstenen van het Bouwakkoord Staal. Transformaties, herstructureringen, renovaties en verbouwingen beperken de noodzaak voor nieuwbouw en beperken daarmee het milieubeslag. Staal is daarvoor vanwege zijn betrekkelijk lichte gewicht een geëigend materiaal.

In dit project komt dat goed tot uiting. Voor de bestaande bakstenen gevel wordt een actieve gevel geplaatst van vooral glas en staal. De verticale, metalen lamellen van dun plaatstaal staan, afhankelijk van de stand, lichttoetreding toe of beperken juist de zoninstraling. Daarmee geven ze ook een levendig gevelbeeld. Misschien onbedoeld, zijn de lamellen op te vatten als een verwijzing naar de papierfabriek. Net als papier zijn de plaatstalen lamellen namelijk ook geproduceerd uit dunne ‘vellen’ van deels gerecycled materiaal. Het hele ontwerp levert een mooie bijdrage aan omgeving, maatschappij en beleving. Daarom is de Van Bentum Prijs op zijn plaats.

Meer informatie over de Van Bentum prijs is te vinden op deze pagina.